“Bà của dì không bao giờ chải tóc cho dì?” rõ ràng là câu hỏi dành cho
Sethe, vì chị là người cô đang nhìn.
“Bà của dì? Con muốn nói mẹ của dì? Nếu bà có làm, dì cũng không
nhớ. Dì chỉ nhìn thấy bà một vài lần ở ngoài đồng và một lần lúc bà đang
làm thuốc nhuộm chàm. Buổi sáng lúc dì thức giấc bà đã đi làm. Nếu trăng
sáng họ làm dưới ánh trăng. Ngày Chủ nhật thì bà ngủ như chết. Chắc bà
phải cho dì bú khoảng hai hay ba tuần − mấy người kia cũng làm như thế.
Rồi bà trở về ruộng lúa và dì bú sữa của một bà vú. Vì vậy, để trả lời con,
không có. Dì nghĩ là không có. Bà không chải tóc hay làm gì cho dì cả.
Theo như dì còn nhớ, thậm chí bà với dì hầu như không ngủ cùng một căn
nhà gỗ. Dì đoán là vì căn nhà gỗ ở xa đội nhân công quá. Bà có làm một
điều. Bà bế dì đến phía sau nhà xông khói. Ở đó bà cởi áo phía trước và
nhấc vú của bà lên và chỉ vào bên dưới. Ngay chỗ xương sườn của bà là
một hình vòng tròn và thập tự nung cháy vào da. Bà nói, ‘Đây là mẹ của
con. Cái này,’ và bà chỉ. ‘Bây giờ ta là người duy nhất có cái dấu này.
Những người còn lại chết cả rồi. Nếu có chuyện gì xảy ra với ta và con
không thể nhận được mặt ta, con có thể nhận ra ta bằng cái dấu này.’ Làm
dì sợ quá. Dì không còn nghĩ được chuyện gì khác ngoài chuyện điều này
quan trọng ra sao và dì cần phải đáp lời bằng một điều quan trọng, nhưng dì
không nghĩ ra điều gì hết, nên dì chỉ nói điều dì đang nghĩ. ‘Vâng,’ dì nói.
‘Nhưng mẹ sẽ làm sao để nhận ra con. Làm sao mẹ nhận ra con? Đánh dấu
cho con nữa,’ dì nói. ‘Đánh dấu lên con luôn.’“ Sethe cười khẽ.
“Bà có làm không?” Denver hỏi.
“Bà tát vào mặt mẹ.”
“Vì sao?”
“Lúc đó mẹ không hiểu. Cho đến khi mẹ có dấu của mình.”
“Chuyện gì xảy đến với bà?”
“Bà bị treo cổ. Đến lúc người ta cắt bà xuống không ai còn nhìn thấy
được bà có dấu hình vòng tròn và thập tự hay không, nhất là mẹ, mà mẹ có
