THƯỢNG ĐẾ, THIÊN NHIÊN, NGƯỜI, TÔI VÀ TA - Trang 101

Cho nên tôi kết luận: cả hai đều cần thiết. Văn minh của ta trọng đạo đức.
Ðến lúc phải cần luật. Ngược lại, văn minh Tây phương vốn chuộng luật.
Bây giờ người ta chứng kiến một sự trở lại mạnh mẽ của đạo đức. Tôi muốn
nói vài lời về chuyện này trước khi bắt qua điểm khác.

Như ta đã thấy, muốn điều tiết xã hội, văn minh nào cũng sử dụng những
nguyên tắc của tôn giáo, của luân lý và của luật pháp. Tây phương vùng vẫy
ra khỏi sức mạnh của tôn giáo và của luân lý Ki Tô giáo, đã cố gắng để tách
luật ra khỏi luân lý. Hiện tượng mà người ta đang thấy hiện nay trong đời
sống của luật pháp là sự trở lại của luân lý dưới hình thức đạo đức. Tôi chỉ
giới hạn ở hai lãnh vực: làm ăn, kinh doanh và sinh học.

1 - Làm ăn, kinh doanh.

Xét về lịch sử Tây phương, mối liên hệ giữa kinh tế và đạo đức được nhấn
mạnh từ lâu. Từ Trung cổ, kinh tế hàng hóa đã phát triển bên lề xã hội phong
kiến và đã khoác cho mình chiếc áo đạo đức bằng cách tán dương giá trị của
tiền bạc, của cần lao, của sự tin cậy lẫn nhau, của sự khéo léo. Ðó là những
giá trị mới của giai cấp tư sản đang manh nha, rất khác với những giá trị của
giai cấp quý tộc và của võ quan. Sau đó, các người Tin lành khai triển ở Mỹ
một thứ tôn giáo mới đặt trên những đức tính cá nhân: cần mẫn, tiết kiệm,
đạm bạc và sự thành đạt nghề nghiệp - những giá trị mà Max Weber xem như
là tinh túy của chủ nghĩa tư bản.
Sau đó, hồi thế kỷ 18, A. Smith, lý thuyết gia của chủ nghĩa tư bản kinh tế
cũng đồng thời là lý thuyết gia của đạo đức (ông viết sách: "Théorie des
sentiments moraux"), lấy đạo đức để biện minh cho thị trường tự do và hợp
đồng tự do giữa tư nhân, không cần Nhà nước. Với thế kỷ 19, thế kỷ vàng
son của chủ nghĩa tư bản, bao nhiêu lý thuyết đã được tạo nên để ví chủ
nghĩa tư bản với một nền văn minh mới, trong đó đầu óc kinh doanh là một
hình thức luân lý mới.

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.