ban hành những chỉ thị ấn định những quy luật có tính cách tổng quát trong
nhiều địa hạt khác nhau. Ðây quả là những "luật" thực sự. Nhiều chỉ thị như
vậy được ban hành suốt thế kỷ thứ 5. Quyền làm luật của Giáo Hoàng được
xác nhận minh thị.
– Ðại hội đồng giám mục cũng làm luật. Quy chế này cũng rất xưa, có từ thế
kỷ thứ nhất. Ðại hội đồng can thiệp vào những vấn đề nghi lễ tế tự, về việc
lấy giáo điều để kết án những trào lưu "tà thuyết", đôi khi về kỷ luật. Rất
quan trọng trong việc làm luật, những công trình này được sưu tập bắt đầu từ
thế kỷ thứ 6. Vai trò của các đại hội đồng càng quan trọng trong những lúc
giao thông khó khăn, thiếu quan hệ với La Mã hoặc những lúc Giáo Hoàng lu
mờ, yếu ớt.
– Tôi chấm dứt với một luật lệ đặc biệt, gọi là "Nghi thức giải tội"
(Penitentiels) có từ hồi Trung cổ. Giữa thế kỷ thứ 6 và 12, những sổ tội lỗi
được lập ra, kèm theo "giá cả" giải tội phải trả cho mỗi tội. Các quyền giải tội
căn cứ vào những tài liệu in sẵn, có khi vài trang, có khi dày như sách giáo
khoa. Sách được soạn sẵn cho những vị mà "trình độ học thức, tôn giáo và
đạo đức rất là khiêm tốn"[2].
Tội được giải, như thế là những lỗi tôn giáo, những tội lỗi tôn giáo (péchés).
Sự trừng phạt có tính cách tôn giáo: cầu nguyện, nhịn đói, hành hương... Tòa
án là lương tâm. Nhưng trong thời đầu tiên của Trung cổ, vì sự liên hệ chặt
chẽ giữa Nhà thờ và xã hội công dân, nhiều vi phạm cũng bị xem như là tội
lỗi tôn giáo (péchés). Do đó, những trừng phạt tôn giáo, do "Nghi thức giải
tội" quy định, liên quan rộng lớn đến xã hội công dân.
"Nghi thức giải tội", như vậy, là thuộc lĩnh vực luật. Một số giải tội chẳng
biết do ai làm ra, luật gia hay là luân lý gia chẳng biết gì về luật. Nhiều sách
"giáo khoa" và cách giải tội được soạn ra trong khoảng thế kỷ 12-13, đáp ứng
nhu cầu kỷ luật. Nhiều tác giả là những vị giảng dạy trong các học viện.
*
* *
