mạnh tác giả đó sẽ trừng trị nếu vi phạm.
Bởi vậy, trong các tôn giáo nhất thần (monothéisme), Thượng đế vừa là
Thượng đế – tác giả (sáng tạo) vừa là Thượng đế – quan tòa (phán xét, xét
xử). Chính Thượng đế là ông quan tòa trong phán xét cuối cùng. Ông phán:
những kẻ ở bên tay mặt của ta, các ngươi đi lên thiên đường, vĩnh viễn;
những kẻ ở bên tay trái của ta, các ngươi đi xuống địa ngục, vĩnh viễn.
Một ông quan tòa như vậy thật là trái hẳn với hình ảnh của Đức Phật mà tôi
có trong đầu. Ðức Phật của tôi đương nhiên là có làm trọng tài với nhiều vụ
việc cãi lộn giữa các Tỷ kheo. Và Ngài đã chế giới nhân những trường hợp
đó. Nhưng hình ảnh một trọng tài khác hẳn hình ảnh một ông quan tòa. Tôi
nghĩ, Đức Phật chưa bao giờ là một ông quan tòa. Ðức Phật nhiều khi... tội
nghiệp lắm. Ai không tin thì cứ đọc trang 68 trong quyển Cương yếu giới
luật của H.T. Thiện Siêu, kể chuyện cãi cọ xảy ra ở Kosambi. Tôi xin đọc
nguyên văn: "Phật từ nơi xa về thấy chuyện xảy ra, liền hỏi nguyên do. Hai
bên cứ bảo thủ, Phật dạy không nghe. Họ thưa với Ngài, xin Thế Tôn, Ngài
biết việc của Ngài, chúng con biết việc của chúng con. Can ngăn mãi không
được, nên Phật đành ôm bình bát vào núi ở ẩn để an tĩnh. Trong khi đó có
một con voi già, nó cũng bị mấy con voi trẻ quậy phá, ở không yên nên đi tìm
chỗ núp. Ði vào đó gặp Phật. Hai bên gặp nhau, thấy bên nào cũng có hoàn
cảnh y như nhau, nên cùng ở chung một chỗ. Cũng tại đó, có một con khỉ già
bị bọn khỉ trẻ ruồng bỏ, nên cũng đi tìm chỗ ẩn thân, đến đó gặp Phật. Như
vậy, ở với Phật có con voi già và khỉ già cùng hầu Phật. Mỗi sáng voi đi lấy
nước về dâng Phật, khỉ đi lấy trái cây, mật ong về cúng Phật. Cho nên, hiện
nay trong tranh truyện Phật giáo có hình ảnh voi và khỉ dâng đồ cúng Phật
là để ghi lại chuyện đó".
Kết cục là thế nào? Kết cục, các thầy bị cư sĩ "tẩy chay và cấm vận lương
thực". Các thầy hối hận quá, cùng nhau đi thỉnh Phật về.
Phật không phải là quan tòa! Phật là trọng tài! Phật không ban mệnh lệnh!
Trong các câu chuyện thiền, có nhiều chuyện liên can đến cãi cọ vui lắm. Tôi
chỉ xin kể một câu chuyện nhỏ thôi, liên quan đến một vụ xử án, hay nói
đúng hơn, liên can đến ông quan tòa.
