Cho nên Locke trả lời: con người muốn từ giã "tình trạng ban sơ" để sống tốt
hơn. Họ thỏa thuận với nhau thực sự, chứ không phải hành động chỉ vì sợ
hãi. Họ thỏa thuận với nhau một cách tự do để tìm thấy trong "tình trạng xã
hội" một an ninh pháp lý vững chắc hơn, một đời sống hạnh phúc hơn, phồn
thịnh hơn. Căn bản của hợp đồng xã hội - nguồn gốc của luật - là sự thỏa
thuận. Chính sự thỏa thuận tự do đó tạo nên Nhà nước. Vai trò của Nhà nước
là bảo đảm những quyền và tự do nguyên thủy, thiên nhiên, đã có sẵn trước
khi thành lập xã hội.
Lý thuyết về quyền của con người bắt đầu từ đây. Cách mạng Pháp hồ hởi
đưa lý thuyết đó vào bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền 26-8-1789.
Lần đầu tiên, ý niệm những quyền cá nhân có trước và cao hơn quyền lực
chính trị được xác nhận trong một văn bản quan trọng như vậy. Nguồn gốc
của mọi luật pháp nằm nơi cá nhân, bởi vì chỉ cá nhân là có thực. Ðiều hai
của Tuyên ngôn nói rõ: "Mục đích của mọi tổ chức chính trị là bảo tồn những
quyền thiên nhiên và không bao giờ triệt tiêu của cá nhân".
Chúng ta nghĩ gì về lý thuyết cá nhân chủ nghĩa và sự nối dài của nó nơi lý
thuyết nhân quyền ngày nay?
1 - Trước hết, hãy nói về những phê bình từ Tây phương.
Về chủ thuyết duy danh, phải nhìn nhận rằng thuyết này có ảnh hưởng tốt
trên sự phát triển khoa học, nhờ lý luận chặt chẽ của nó. Lý thuyết này nhắm
đến những thực thể đơn thuần, có thể quan sát được, tính toán được một cách
toán học, trái với những khái niệm tổng quát, "người", "thiên nhiên", "nóng",
"thiện" ... chỉ có thể bàn đến một cách mơ hồ, ước đoán. Phương pháp khoa
học cũng tiến triển tương tự, nghĩa là cũng bắt đầu bằng phân tích trước khi
đi đến tổng hợp: phân tích ra thành những thành phần nhỏ, phân tích ra cho
đến những nguyên tử như trong vật lý; rồi tổng hợp lại để đưa ra những
nguyên lý giải thích.
Ngày nay, khoa học có một cách nhìn khác. Khoa học vật lý không còn nghĩ
rằng vũ trụ là do những nguyên tử cấu thành nữa: nguyên tử không phải là
