THƯƠNG NHỚ MƯỜI HAI - Trang 55

Họ còn thua xa. Cầu Họ nổi tiếng vì vải là bởi đất ở đây hợp với giống vải;
hơn thế ở Cầu Họ lại có một khoảng đất riêng tốt đặc biệt để trồng vải tiến.
Nói đến vải tiến thì quả thật là “cúng” được! Tôi không biết ngày xưa dân
làng ở đây tiến vải các vị tiên đế ra sao, nhưng tôi biết rằng dưới thời vua
Bảo Đại, dân làng Cầu Họ làm những cái lồng bằng thép chứa hàng hai ba
chục ký loại vải này để gửi xe lửa gấp vào đế kinh Ngài ngự.
Lúc đó, tôi còn trẻ tuổi, ngồi yên một chỗ không thể nào chịu được. Tôi
nhớ có một đêm tháng tư, không hiểu tình cờ làm sao gặp một người bạn
làm xếp da rủ đi chơi tếu trên một chuyến tàu đêm chạy từ Nam vào Huế.
Nửa đêm về sáng, mấy anh em lấy rượu ra uống. Ông xếp ga và hai anh
“bagadít”, gặp lúc rượu ngà ngà, nghĩ ra được một món nhắm rất hách và
rất quý: ngay trên chuyến xe ấy, có chở một lồng vải vào Huế cho vua Bảo
Đại. ờ, cứ bảo cái vải tiến này ngon ác lắm, hay là ta móc ở dưới đáy lồng –
vì chung quanh lồng đều cặp chì, mở ra thì có dấu vết dễ làm cho anh em
hỏa xa đêm ấy mang tai mang tiếng – lấy ít trái ra nềm thử xem sao.
Thì ra cái vải gia dụng, cái vải thật ngon cũng có khác với cái vải thường ta
ăn rất nhiều. Ngay từ cái vỏ trái vải tiến cũng đã khác thường rồi: nó không
đỏ màu huyết dụ, mà ong óng một màu nâu cổ kính, mà nhẵn lì đi chớ
không có gai gồ ghề. Nhìn kỹ hơn một chút nữa thì trong làn da màu nâu ấy
có một chấm đỏ hiện lên. Trái vải này thực ra không lớn lắm, trung bình chỉ
to hơn cái chén quân pha trà tàu một chút nhưng đặc biệt là khi bóc vỏ ra
rồi, không có nước tèm lem, mà hột thì chỉ nhỏ bằng cái đầu ngón tay. Cùi
nó dày như cùi dừa, nhưng không trắng bạch mà lại hung hung màu ngà.
Đặt lên lưỡi cắn một miếng thì nước chan hoà, ngọt sắc mà nhai thì mềm,
không nhão mà lại giòn, nhai khe khẽ mà chính tai mình thấy như sậm sựt.
ới ơi trái vải của miền Bắc xa xưa, ngon biết chừng nào, ngọt biết bao
nhiêu, thôi, chắc là từ giờ đến chết ta không còn có bao giờ ta được nằm
trên cỏ thơm đường Láng để thưởng thức với người vợ tấm mẳn biết nhau
từ một đêm mưa rào ở vườn Bách Thảo và chia tay không phải từ lúc đánh