người còn lại quanh mình và kêu gọi mọi người hy sinh trong một hành
động tự hủy hoại thống nhất.
Người đầu tiên đáp lại lời kêu gọi là một phụ nữ trẻ, bình tĩnh bước
tới thùng nước độc khổng lồ có vị dâu tây, lấy một ít nước độc cho con, một
ít cho mình và sau đó ngồi xuống một cánh đồng, tại đó, cô cùng đứa con
chết trong cơn co giật trong vòng 4 phút. Những người khác lần lượt chậm
rãi làm theo. Mặc dù có rất nhiều người dân thị trấn đã trốn đi thay vì thuận
theo và một vài người phản kháng, nhưng những người còn sống khẳng
định có tới 910 người đã lần lượt ra đi, một cách ngoan cố.
Tin tức về sự kiện này khiến chúng ta choáng váng. Các phương tiện
phát thanh truyền hình và báo chí đã cùng lúc đưa ra hàng loạt các bài
tường thuật, các bài đưa tin cập nhật, phân tích. Ngày này qua ngày khác,
các cuộc tranh luận của chúng ta về những chủ đề: "Đến nay có bao nhiêu
người chết?" hay "Một người đàn ông thoát chết nói rằng họ uống chất độc
như thể bị thôi miên, họ đã làm gì ở Nam Mỹ?", "Thật không thể tin nổi, cái
gì đã gây ra điều đó?"
Vâng, một câu hỏi then chốt "Cái gì đã gây ra điều đó?". Nguyên
nhân của hành động thuận theo đáng ngạc nhiên nhất này là gì? Rất nhiều
lời lý giải đã được đưa ra. Một số ý kiến tập trung vào uy tín và quyền lực
của Jim Jones, một người đàn ông có những phẩm chất khiến người ta yêu
mến như một vị cứu tinh, tin tưởng như người cha già và đối xử như một vị
hoàng đế. Những lời giải thích khác lại hướng đến đối tượng mà tổ chức
Đền Người thu nạp. Phần lớn họ là những người nghèo, không được giáo
dục và sản sàng hy sinh mình vì sự an toàn của một nơi mà tất cả các quyết
định được đưa ra đều vì họ. Ngoài ra còn có những lý giải khác tập trung
vào bản chất tín ngưỡng của nhóm Đền Người, ở đó sự trung thành của các
thành viên đối với vị lãnh tụ được thể hiện ở mức độ cao nhất là không chút
ngờ vực.
Nhưng tôi thấy những lời giải thích đó chưa đầy đủ. Thế giới cũng
đầy rẫy các tổ chức sùng bái với các tín đồ tuân theo sự lãnh đạo của một
nhân vật quyền uy nhưng chưa từng xuất hiện sự việc như thế này trong quá
khứ. Chúng tôi không thấy một bằng chứng nào cho một việc, dù chỉ gần
