cho chúng một bài kiểm tra vẽ hình. Khi cô đang chấm điểm bài kiểm tra,
cô nói với cậu bé có thể chơi thoải mái với bất cứ đồ chơi nào trong phòng.
Kết quả thú vị là trong số các cậu bé chơi với đồ chơi, 77% chọn chơi với
con rô–bốt mà chúng bị cấm chơi trước đó. Lời đe dọa nghiêm khắc của
Freedman, đã từng rất thành công vào sáu tuần trước, gần như thất bại hoàn
toàn trong trường hợp này.
Nhưng Freedman không dừng lại ở đó. Với nhóm thí nghiệm thứ hai,
ông thay đổi một chút trình tự. Các cậu bé này cũng được Freedman cho
xem năm món đồ chơi và bị cảnh cáo không được chơi với con rô–bốt trong
khi ông đi ra khỏi phòng một lát vì "Chơi với con rô–bốt này là sai". Nhưng
lần này, Freedman không dùng đến lời đe dọa mạnh mẽ để khiến các cậu bé
phải vâng lời. Ông rời khỏi phòng và quan sát bằng một tấm gương một mặt
để xem liệu lời hướng dẫn của mình không có hiệu quả không. Và nó đã
mang lại hiệu quả thật sự. Cũng giống với nhóm thí nghiệm lần trước, chỉ
có 1 trong số 22 cậu bé chạm vào con rô–bốt trong suốt khoảng thời gian
ngắn ông đi ra ngoài.
Sự khác biệt thật sự giữa hai nhóm thí nghiệm này xảy ra vào sáu tuần
sau đó, khi các cậu bé lại có cơ hội chơi với những đồ chơi trong khi
Freedman không có mặt. Điều bất ngờ đã xảy ra với những cậu bé không
phải nghe bất cứ lời đe dọa mạnh mẽ nào: khi được tự do chơi với bất cứ đồ
chơi nào mà mình muốn, đa số chúng đều tránh con rô–bốt mặc dù đó là
món đồ chơi hấp dẫn nhất trong năm món đồ chơi. Chỉ có 33% chọn con
rô–bốt.
Có điều gì đó đặc biệt đã xảy ra với hai nhóm thí nghiệm này. Đối với
nhóm thứ nhất, đó chính là lời đe dọa nghiêm khắc từ Freedman để "hỗ trợ"
cho lời tuyên bố chơi với con rô–bốt là sai. Thoạt đầu, điều này có vẻ khá
hiệu quả khi Freedman có thể sẽ bắt quả tang chúng nếu chúng vi phạm quy
tắc. Sau đó, khi ông không có mặt để theo dõi cách cư xử của các cậu bé thì
lời đe dọa của ông cũng mất hiệu quả và kết quả là quy tắc của ông cũng bị
bỏ qua. Rõ ràng là, lời đe dọa đó không dạy cho các cậu bé rằng chơi với
con rô–bốt là sai mà chỉ dạy cho chúng rằng nếu làm như vậy thì chúng sẽ
phạt.
