5
Nước nào cũng có thứ tiền của mình, tiền các nước chuyển đổi trong quá
khứ xa xăm, sự chuyển đổi này là lí do tồn tại của những người ngày nay
được gọi là nhà kinh doanh tiền tệ, thời ấy họ hành nghề trên chiếc ghế
dài
. Ví dụ bạn có florin Hà Lan nhưng lại cần có peseta Tây Ban Nha. Bạn
đi mua đồng tiền thứ hai bằng đồng tiền thứ nhất theo tỉ giá giữa hai thứ
tiền. Bạn đưa florin nhận peseta. Bạn vừa hoàn thành một cuộc đổi tiền rất
đơn giản.
Chỗ lí thú trong việc này xuất hiện khi bạn mua ngoại tệ hoặc vàng mà
không trả tiền ngay, mua hoặc bán chịu. Đôi khi bạn cần làm như vậy vì
công việc, nhưng nó còn là một trò chơi đầy ma lực, rất nguy hiểm, có thể
được lớn mà cũng có thể thua to. Bạn ngụ ở Bresse bên Pháp, chăn nuôi gà,
những chú gà béo tròn mềm mại có cặp mắt to nũng nịu. Bạn bán gà cho
một người ở New York chẳng hạn. Tất nhiên người ấy phải trả bằng đôla. Vì
Bresse không ở liền cạnh New York và vì hàng loạt lí do khác, khách hàng
không thể trả tiền ngay hôm bạn gửi gà đi, mà chỉ trả khi nhận được gà, có
khi còn muộn hơn nếu bạn chịu nhận hối phiếu. Tóm lại bạn sẽ nhận được
tiền gà sau ba tháng. Bạn bán một nghìn con, mỗi con mười đôla (loại gà có
cặp mắt rất nũng nịu) và sẽ nhận được mười ngàn đôla sau ba tháng. Bạn
không khoái lắm vì phải chờ ba tháng, và trong ba tháng ấy đồng đôla có thể
mất giá. Nghĩa là khi kí kết hợp đồng bán gà thì một đôla ăn năm franc,
nhưng sau ba tháng bạn sẽ không được lĩnh năm chục ngàn franc mà có thể
