Ở dưới viên đá kê bát hương có một phiến đá mỏng đậy kín nấm
mộ. Ông tôi phải dùng tuốc nơ vít nạy vào các góc của rãnh giữa nắp và
thành mộ bằng đá. Một hồi sau phiến đá cũng xê dịch và chỉ dùng tay ông
cũng nạy được nắp mộ lên. Bên trong là một thạch thất khá rộng. Nếu gập
mình thì một người lớn cũng có thể chui lọt vào trong.
“Đưa ông cái đèn.”
Ông nội cầm đèn pin rồi nằm sấp xuống, chui cả nửa thân trên vào
trong mộ. Tôi ở phía trên đè giữa hai chân ông để ông khỏi ngã lộn nhào
xuống dưới. Ông nội sục sạo một hồi, rồi đưa tôi cái đèn pin, sau đó cẩn
thận dùng cả hai tay nhấc một chiếc bình sứ đựng tro cốt ra. Tôi lẳng lặng
nhìn ông làm. Ông chiếu đèn pin vào đáy bình xác định lại tên người ghi
bên dưới, rồi tháo sợi dây thừng nhỏ bên trên và từ từ mở nắp. Bên trong
bình là tro cốt của người đó. Cứ như thế một hồi lâu. Tới khi cất tiếng gọi
“Ông ơi!”, tôi mới nhận ra hai vai ông đang khẽ run run dưới ánh trăng.
Ông chỉ lấy trong bình ra một chút xíu tro rồi để vào một chiếc hộp
gỗ nhỏ đã chuẩn bị sẵn. “Đã mất bao công để tới đây cơ mà, việc gì ông
phải rón rén đến thế!” tôi suýt nói thế nhưng đã kìm lại được. Ông lại nhìn
chăm chăm vào trong bình tro một lúc rồi đậy nắp lại và thít dây vào trong
bình tro một lúc rồi đậy nắp lại và thít dây như cũ. Sau đó tôi lại giữ chân
để ông chui vào đặt chiếc bình trờ về chỗ cũ. Cuối cùng, tôi đẩy bệ đá trở
lại. Các cạnh của phiến đá đều bị trầy xước do ông chọc tuốc nơ vít vào.
Khi chúng tôi về tới căn hộ của ông thì đã gần mười hai giờ đêm.
Hai ông cháu rót bia lạnh ra chạm cốc. Tôi thấy khá hài lòng, nhưng ngoài
ra cũng thấy đôi chút cô đơn.
“Chỉ vì ông mà Saku phải thức khuya quá,” ông tôi nói.
“Không sao đâu ạ,” tôi nói, rót thêm bia vào chiếc cốc đã vơi đến
một nửa của ông. “Dù sao, nếu không có cháu ông cũng tự làm việc đó
được mà.”
Nâng cốc bia lên miệng nhưng gương mặt ông lại hiện lên một cái
nhìn xa xăm. Thế rồi, ông đứng lên và lấy một cuốn sách từ trên giá xuống.
“Sakutaro học thơ cổ Trung Quốc rồi phải không?” Ông mở cuốn
sách có vẻ cũ kỹ ấy ra. “Đọc thử bài này xem nào.”
