thức đại diện thế kỷ 20, hoặc ứng dụng công việc này, kể cả nghiên cứu tiếp
đi nữa thì cũng không thấy có triển vọng.
Khi đó tôi đọc tiểu thuyết Biên niên ký bảy điều bất hạnh
của nhà văn
Patrick Chamoiseau. Chamoiseau sinh năm 1953 tại hòn đảo Martinique
nằm ở phía Đông vùng biển Caribbe, là một trong những vùng lãnh thổ hải
ngoại thuộc Pháp. Nhà văn hiện nay vẫn đang sống ở đảo nhỏ này, và tác
phẩm tiêu biểu Texaco năm 1992 của ông nhận giải thưởng Goncourt là
giải thưởng văn học nổi tiếng nhất của Pháp.
Trong các tác phẩm lấy bối cảnh đảo Martinique, dù viết với một dạng
nào đó đi nữa, ông đều ý thức về lịch sử vùng biển Caribe bị rơi vào chế độ
nô lệ và tình trạng buôn bán nô lệ của chủ nghĩa thực dân phương Tây từ
sau khi phát hiện tân đại lục. Và chủ đề là hiện tại của sự vong bản của đảo
trong quá trình đồng hóa, lệ thuộc về mặt văn hóa với bản quốc chứ không
phải chỉ về mặt chính trị kinh tế. Trong tiểu thuyết Biên niên ký bảy điều
bất hạnh, ông viết về chợ búa là nơi thể hiện sinh động văn hóa bản địa của
đảo Martinique, câu chuyện xoay quanh nhân vật chính – thợ khuân vác
cho xe đẩy hàng đánh mất identity
, qua đó nói lên sự suy thoái của văn
hóa bản địa.
Sự đánh mất tính đa dạng của văn hóa là vấn đề phổ biến mà ở Nhật và
các vùng văn hóa địa phương khác đang gặp phải. Nhưng lúc đó không
phải tôi suy nghĩ nghiêm túc như thế vì đọc tác phẩm của Chamoiseau.
Những nhân vật trong truyện như nhân vật chính thợ khuân vác xe đẩy
hàng, các bà bán hàng rong, không hiểu sao làm cho tôi liên tưởng với các
ông bà cụ hóm hỉnh ở vùng ven biển quê tôi. Với trình độ tiếng Pháp của
tôi lúc đó, có thể tôi đọc sai đi, nhưng tôi đã nghĩ vậy. Từ đó tôi muốn đọc
thêm về văn học hiện đại của vùng biển Caribbe, lúc nhận ra thì tôi đã đổi
đề tài nghiên cứu.
Tôi nghĩ không nên vì gặp tác giả rồi tùy theo ấn tượng lúc đó mà cách
đọc khác đi. Thí dụ nếu gặp người này kênh kiệu người kia rỗng tuếch mà
mất hứng đọc thì tội nghiệp cho tác phẩm quá. Mang ông nhà văn Proust ra
thì có vẻ to chuyện chứ “tôi” về mặt xã hội với “tôi” sáng tạo là hai cái
