Trong một buổi học tập đường lối văn nghệ mới cho các giáo viên, Ba
Sinh đã được nghe một cán bộ thuyết trình mạt sát các nhà văn dưới chế độ
cũ đại để như: "Trong các tác phẩm của Duyên Anh, truyện "Con sáo của
em tôi" là một truyện cực kỳ phản động. Hành động hai anh em đứa trẻ làm
thịt con sáo nhân ngày giỗ mẹ đã đánh giá quá thấp tâm tư tình cảm của
những người vô sản, bôi nhọ giai cấp vô sản một cách tinh vi và ác độc. Đó
là một tác phẩm phản động nhất trong các tác phẩm của Duyên Anh".
Nhóm nhà giáo như Ba Sinh ngồi ở dưới như muốn chết lặng đi vì cung
cách nhận thức và đánh giá vấn đề theo cảm quan của những người thuộc
chế độ mới. Không ai còn lạ gì tác phẩm "Con sáo của em tôi". Nó đã được
tuyển chọn để giảng dạy trong các sách giáo khoa và đã được trích giảng
trong hầu hết các trường trung học thuộc chế độ trước. Như thế, cứ với
cung cách này thì sẽ không còn điều gì mà sẽ không bị lên án, bị kết tội
phản động, và chẳng còn điều gì dính líu với chế độ cũ lại còn có lý do để
tồn tại.
Bài giảng về "Con sáo của em tôi" hiển nhiên đã báo hiệu trước những
cơn dao động lớn lao, khốc liệt tróc gốc, tróc rễ, liên hệ tới toàn bộ cơ cấu
sinh hoạt ớ miền Nam. Nó đã được phát biểu lên rất rõ ràng, đượm thêm vẻ
huênh hoang, lộ liễu, chẳng cần giấu giếm quanh co. Điều đó khiến cho
không ai có thể lầm lẫn hay mơ ngủ được nữa. Những ý nghĩ đó đã làm cho
Ba Sinh vơi bớt được nỗi tiếc xót khi trong một sớm một chiều, cả một tủ
sách quý bị xâm phạm, tiêu tan. Nhưng thay vào đó lòng chàng bỗng dâng
lên một niềm đau thương khôn tả, niềm đau của kẻ mất đời sống bình dị
hàng ngày, mất bạn bè, mất dĩ vãng, mất cả chỗ đứng của mình ngay trên
phần đất của quê hương.
Lưu đầy trên xứ lạ hẳn sẽ đầy dẫy những tủi nhục nhưng bị lưu đầy ngay
trên tổ quốc của mình hẳn còn tủi nhục hơn. Đã bao ngày, tháng, chàng đi
trong thành phố thân yêu quen thuộc này mà thấy như đi trong lòng một sa
mạc hoang vu. Những ngọn cờ, những khẩu hiệu sắt máu, những bóng dáng
cán bộ đồng phục tràn ngập phố phường, những khuôn mặt, những lời nói,
những âm thanh của những bài nhạc chát chúa và muôn ngàn hình thức
