suốt ngày cứ phải diễu binh. Nhưng cũng có những ngày hội, cố chầu Vuâ,
có những trò chơi và còn có cả những trò chơi chẳng lấy gì làm thú vị mà
chúng em cứ luôn phải nhúng tay vào như việc đàn áp các cuộc bạo động
của đám thợ nền và thợ thủ công... Người ta xây dựng những công trình lớn
ở Véc xây, chị còn nhớ không?
- Chị còn nhớ.
Tiếng nói như tiếng đàn bầu của anh chàng trẻ tuổi làm sống lại một quang
cảnh đã lãng quên; những khối đá trắng chất thành từng đống kêu ken két
dưới những lưỡi cưa khổng lồ, nhưng giàn giáo chồng chất đựng lên quanh
hai bên cánh cửa toà lâu đài đang được nới rộng. Ở tận cùng vườn hoa náo
động vì những tiếng kêu, những tiếng nện của các thứ búa, tiếng ken két của
xe bò, tiếng cạo soàn soạt của cac mũi xẻng... cả một đội quân thợ thuyền
đông như kiến.
- Người ta đã sai lầm là tuyển nhiều người vào bằng cách bắt buộc, như bắt
lính vậy. Rồi giam họ tại chỗ, không cho họ về thăm gia đình vì sợ thả họ ra
là họ chuồn mất. Thế là bao người bất bình. Tình hình này càng trở nên
nghiêm trọng vì mùa hè vừa qua Nhà Vua đã ra lệnh đào một con sông chạy
tận ra khu rừng phía trước bậc thềm lớn nhìn xuống Vườn cam. Trời nắng
đến là khủng khiếp... Muỗi từ đầm lầy đem bệnh sốt rét đến. Thợ thuyền lăn
ra chết. Người ta huy động binh lính chúng em đến kéo xác đi chôn. Và thế
là một hôm...
Đơmi tả lại cuọc biến đồng bất thần của những người nô lệ. Những viên đốc
công bị ném từ trên các giàn giáo xuống. Những đoàn người mặc áo choàng
dài dùi búa lăm lăm trong tay tràn ngập các bồn hoa, những người Thụy sĩ
bị giết đến là dã man. May thay một trung đoàn lính đang diễu hành trên
quảng trường. Chiến tranh. Lập tức binh lính được bố trí ngay thành đội
hình chiến đấu rồi kéo lên toà lâu đài. Phải mất hai giờ đồng hồ mới dẹp
xong cuộc nổi loạn. Hai giờ quay cuồng trong tiếng súng nổ, trong nắng,
trong tiếng thét căm hờn, trong tiếng thở hấp hối. Những tên khốn nạn bị
đẩy lùi lại dựng lên chiến luỹ
trong các giàn giáo của chúng, kéo những tảng đá hộc lên tận tầng lầu thứ
tư rồi hất xuống. Thế là lũ lính chết bẹp dí như những con rệp. Nhưng