sang một bên. Mặc chiếc áo khoác màu sẫm có cái mũ rộng trùm trên mái
tóc vàng.
Tất cả mọi lâu đài lớn nhỏ trong xứ, Angêlic đều đã đến thăm. Những lâu
đài kiêu kỳ nhất trên những ngọn đồi có hào nước tù bao quanh hay sừng
sững bền các vách đá trên bờ sông như người đứng bảo vệ. Những vọng lâu
đài cao vút không còn bảo vệ cái gì nữa và trong đó nàng đã trông thấy
nhiều gia đình rét cóng bên cạnh một bếp lửa còm, những lâu đài thời Phục
hưng, xây dựng lên cho những cuộc hội hè, hoặc hàng dãy phòng khách
rộng thênh thang đang cửa đóng
then cài. Chẳng có ma nào lui tới ngoài lũ chuột nhắt. Ở đấy quá rét. Các vị
lãnh chúa nơi này quá nghèo. Hoặc giả cho có một người con trai là triều
thần ở Vecxay đã vung phí hết gia tài cha ông để lại. Có những lâu đài nhỏ
xây bằng đá khối, ở đấy người ta vừa sống vừa eo hẹp vừa cầu mong có
ngày vươn lên được nhưng chẳng bao giờ đạt sở nguyện.
Đối với Angêlic thật dễ dàng tìm ra một tiếng nói chung để những người
này có thể nghe lọt. Nàng nhắc lại với hó những tên người, niềm vinh
quang của cha ông và những nỗi sỉ nhục hiện nay.
Người ta tập hợp nông dân trong sân lâu đài hay trong một cái truông hẻo
lánh và khi nàng xuất hiện trên lưng ngựa hay trên đầu một thang gác bằng
đá xám, bóng dáng kiêu kỳ trong chiếc áo khoác màu sẫm, và nàng bắt đầu
nói bằng tiếng nói chính xác và bình tĩnh nhưng vang xa trong bầu không
khí giá lạnh những con người nguyên thuỷ này bị khuấy động đến phát rùng
mình, thức tỉnh, và đột nhiên chăm chú lắng nghe.
Những gì nàng tố cáo là tất cả những điều từ bao lâu nay đã gây thương tích
trong con tim câm lặng của họ. Nàng nhắc lại với họ hai năm khủng khiếp
1662 và 1663 lúc đó họ phải nhai rơm khô và ăn cỏ, họ phải gặm cả vỏ cây,
lõi bắp cải và các thứ rễ cây, họ phải giã vỏ hạt hồ đào với những nắm lúa
mạch
hoặc cao lương cuối cùng. Nàng nhắc lại con cái họ bị giết chết, những
cuộc náo loạn vào các thành phố - chính trong năm này đây Nicôla và
những người nông dân bị đói đã nhảy vào Pari như những con sói. Cũng
chính trong năm nay đã diễn ra cuộc thi hoa hậu linh đình của Pari trong đó