dừng đầy hứng khởi này, cô nghĩ, nhìn ông già Carmichael, người dường
như đang chia sẻ những ý nghĩ của cô (dù suốt thời gian đó họ không nói
lời nào). Và có lẽ không bao giờ cô nhìn thấy ông ta lần nữa. Ông ấy đã già.
Cô mỉm cười nhìn chiếc dép lê đu đưa trên bàn chân ông ta, nhớ rằng ông
cũng đã trở nên nổi tiếng. Mọi người bảo rằng thơ của ông “rất diễm lệ”.
Họ tới và xuất bản những thứ ông đã viết cách đây bốn mươi năm. Giờ đã
có một người nổi tiếng tên là Carmichael, cô mỉm cười, tự hỏi một con
người có thể mang bao nhiêu hình dáng, trông ông ta thế nào trong những
tờ báo không biết, nhưng ở đây ông vẫn cùng là một con người như trước.
Trông ông vẫn vậy - chỉ có tóc bạc hơn xưa.
Phải, trông ông vẫn vậy, nhưng có ai đó đã nói, cô nhớ lại, rằng khi ông
nghe tin Andrew Ramsay chết (cậu ấy bị giết trong vòng một giây bởi một
viên đạn pháo; lẽ ra cậu ấy có thể trở thành một nhà toán học vĩ đại) ông
Carmichael đã “đánh mất hết mọi quan tâm đến cuộc đời.” Nó có nghĩa là
gì - câu nói đó? cô tự hỏi. Không phải ông ấy đã từng bước qua Quảng
trường Trafalga với một chiếc gậy to hay sao? Không phải ông ấy đã từng
lật hết trang này sang trang khác mà không hề đọc chúng khi ngồi một mình
trong căn phòng của mình ở quận St. John’s Wood hay sao? Cô không biết
ông đã làm những gì khi nghe tin Andrew bị giết chết, nhưng cô cảm thấy
mọi thứ vẫn vậy trong con người ông. Họ chỉ lầm bầm với nhau trên những
bậc cầu thang; họ ngẩng lên nhìn bầu trời và nói trời sẽ đẹp hoặc trời sẽ
không đẹp. Nhưng đây là một phương cách để biết mọi người, cô nghĩ: để
biết khái quát chứ không phải chi tiết, để ngồi trong vườn của người ta và
nhìn lên những sườn đồi tím ngắt chạy dài xuống cánh đồng thạch nam ở
phía xa xa. Cô biết ông theo cách đó. Cô biết rằng theo cách nào đó ông đã
đổi thay. Cô chưa từng đọc thơ của ông. Cô nghĩ cô biết nó diễn tiến ra sao:
một cách chậm rãi và vang động. Nó dày dặn và chính chắn. Nó nói về sa
mạc và lạc đà. Nó nói về cây cọ và ánh hoàng hôn. Nó cực kỳ bâng quơ; nó
nói đôi điều gì đó về cái chết; nó nói rất ít về tình yêu. Ở ông có một sự
thiếu quan tâm tới con người. Ông muốn rất ít ở những người khác. Không
phải ông đã luôn luôn đi lảo đảo một cách khá kỳ quặc qua cửa sổ phòng
khách với một tờ báo nào đó kẹp dưới nách, cố tránh né bà Ramsay, người
