cho cháu mình nghe chuyện Ninh Thích và Quản Trọng khi họ mới gặp
nhau.
Ninh Thích là người nước Vệ, hiểu biết rộng, tài ba hơn người, lập chí
muốn phò tá một đấng minh quân, làm nên một sự nghiệp cho đất nước
quân mạnh nước giàu. Nghe nói Tề Hoàn công có chí lớn và hoài bão lớn
lao, đã giao Quản Trọng làm tướng quốc, chiêu hiền nạp sĩ, những mong
cho quân mạnh nước giàu để xưng bá trong thiên hạ, nhưng vì chưa biết
thật giả thế nào nên định cất công sang nước Tề đi thăm dò xem thực hư thế
nào. Nhưng vì nhà nghèo rớt mồng tơi, nước Vệ sang nước Tề đường sá xa
xôi, nên muốn sang Tề lại không có tiền, ông bèn đi làm thuê, đánh xe ngựa
cho một đám nhà buôn sang nước Tề. Đám lái buôn lại dùng xe bò, ngày đi
đêm nghỉ, cuối cùng, một hôm đã đến bờ sông Khang Lãng ở ngoại kinh
thành Lâm Tri. Trời đã tối, cổng thành lại đóng, họ không thể vào được
đành phải ở ngoài thành tạm ngủ một đêm, đợi sớm hôm sau vào thành.
Ninh Thích thêm thức ăn cho bò, rồi vào nằm trong căn lều cất tạm, tính
chuyện làm thế nào để gặp được vua Tề. Bỗng nghe thấy tiếng người xôn
xao, Ninh Thích không biết là đã xảy ra chuyện gì, và ra ngoài lều nghe
ngóng. Bỗng thấy từ phía kinh thành Lâm Tri, có một toán người ngựa chạy
tới, đèn lồng trên tay, chiếu sáng như ban ngày, chen chúc nhau, khí thế
khác thường. Qua dò hỏi, mới biết rằng đó là Tề Hoàn công dẫn Quản
Trọng và một số người khác, nửa đêm ra ngoài thành tiếp khách. Ninh
Thích chợt nghĩ ra điều gì, bình thản đi đến trước chỗ buộc bò, thấy Tề
Hoàn công đến gần, bèn vừa thêm cỏ cho bò, vừa gõ nhịp vào sừng bò mà
hát: “Nam Sơn đá lẫn than, đá trắng nát tan, sinh ra không gặp thời Nghiêu
Thuấn, vải thô áo cộc lưng ống chân, từ sớm chăn bò tới nửa đêm, đêm dài
dằng dặc bao giờ sáng. Nước sông Khang Lãng đá sáng trắng, nuôi cho cá
chép dài thước rưỡi, vải thô áo đơn ngang ống chân, sáng sớm chăn bò đến
nửa đêm, bê con lên dốc mới đi nghỉ, ta sẽ bỏ người, làm tướng quốc nước
Tề. Ra cửa đông hề qua bậc đá, trên có tùng bách xanh che dày, áo vải thô
hề lẫn gai, đến giờ chưa gặp vua Nghiêu Thuấn, chúa ơi hãy cố mà ăn cỏ,
đại thần tôi ở bên người, ta sẽ cùng người đi nước Sở”… Đại ý bài hát
