TRĂM NĂM CÔ ĐƠN - Trang 165

giữa đêm, bắn trả thù mười bốn nhà Tự do nổi tiếng bị giam giữ ở thành
phố này. Chàng chiếm một sở hải quan ở biên giới trong hơn mười lăm
ngày và từ đây chàng gửi đến quốc dân đồng bào lời hiệu triệu tổng khởi
nghĩa. Một trong số những đạo quân của chàng đã lạc trong rừng liền ba
tháng, vì đơn vị này có nhiệm vụ vượt qua hơn một nghìn năm trăm
kilômét đường rừng để nhen nhóm các cuộc chiến đấu xung quanh thủ đô.
Đôi lúc chàng chỉ ở cách Macônđô chừng vài chục cây số nhưng chàng đã
bị các đội quân tuần tra của chính phủ buộc phải đi sâu vào núi cách không
xa địa điểm thú vị nơi nhiều năm trước đây cha chàng đã gặp được xác một
chiếc tàu Tây Ban Nha.
Cũng trong thời gian này Visitaxiôn qua đời. Sau khi từ bỏ ngai vàng vì sợ
dịch mất ngủ, bà muốn được chết già và nguyện vọng cuối cùng của bà là
người ta sẽ đào số lương tích cóp trong vài chục năm chôn ở dưới gầm
giường rồi gửi nó cho đại tá Aurêlianô Buênđya để chàng tiếp tục chiến
đấu. Nhưng Ucsula không cho đào số tiền, bởi vì ngày ấy người ta đồn rằng
đại tá Aurêlianô Buênđya đã chết trong một vụ đổ bộ vào vùng ven tỉnh lỵ.
Thông cáo chính thức, cái thông cáo thứ tư trong không đầy hai năm đã cho
thấy điều đó là hiển nhiên vì gần như sáu tháng nay người ta không được
biết gì về chàng. Bỗng nhiên, khi Ucsula và Amaranta đang để tang mới
cho các vị tiền bối, thì có một tin lạ được chuyển đến. Đại tá Aurêlianô vẫn
còn sống, nhưng rõ ràng chàng không theo chính phủ nước mình, do đó đã
gia nhập các lực lượng liên bang đang thắng thế ở một số nước khác thuộc
Caribê. Chàng đến với những đất nước có những tên khác nhau ngày một
xa lạ với tên quê hương mình.
Sau đó người ta được biết rằng tư tưởng lúc ấy cổ vũ chàng là tư tưởng về
sự thống nhất các lực lượng liên bang vùng Trung Mỹ để quét sạch các chế
độ Bảo hoàng từ Alasca đến Patagônia.
Sau vài năm chàng ra đi, bức thư đầu tiên mà Ucsula nhận từ chàng là một
bức thư đã nhàu nát lại nhòe nhoẹt được chuyển tay từ thành phố Xantiagô
đê Cuba.
- Chúng ta đã vĩnh viễn mất nó rồi, - Ucsula thốt lên khi đọc lá thư bởi vì
Lễ Noen trong ngày tận thế sẽ xuất hiện trên con đường ấy(1).