tính ấy được di truyền lại cho đám cháu con theo hai nhánh: những Hôsê
Accađiô và những Aurêlianô. Cái ông tổ này còn di truyền lại cho đám
cháu con cả nỗi cô đơn hoài nhớ do lương tri bị dằn vặt trước cái chết của
Anxiô Agliđa.
Tuy là những người khoẻ mạnh, thông minh, có ý chí và nghị lực phi
thường, nhưng những Hôsê và những Aurêlianô bao giờ cũng thất bại, cũng
phải sống trong cảnh cô đơn.
Chính sự giống nhau này đã gây cho Ucsula Igoaran luôn luôn có cảm giác
thời gian quay tròn vì bà lão cứ nhận thấy các thế hệ sau giống hệt thế hệ
trước. Khi về già, bà lão luôn luôn nhầm lẫn Hôsê Accađiô Sêgunđô và
Aurêlianô Babilô mà với ngài đại tá Aurêlianô Buênđya, con trai bà. Pila
Tecnêra cũng nêu ra những nét tương đồng giữa các thế hệ trong dòng họ
Buênđya. Hiển nhiên, chúng ta thấy rằng cái sự lặp lại ấy có được là do
thời gian của người kẻ chuyện thứ hai chuyển động theo một đường tròn
khép kín. Cái vòng tròn lớn nhất là cái vòng tròn dòng họ Buênđya chạy
trốn tội loạn luân - đi lập làng mới - phạm tội loạn luân và bị tuyệt diệt.
Trong cái dòng tròn lớn này có các vòng tròn nhỏ, những mảnh vụn của
thời gian, trong đó bảy thế hệ dòng họ Buênđya tồn tại. Mỗi vòng tròn là
một cuộc đời nhân vật.
Tiêu biểu cho những vòng tròn ấy là vòng tròn - cuộc đời của đại tá
Aurêlianô Buênđya khi còn trẻ sản xuất những con cá vàng đi chiến trận về
già lại sản xuất những con cá vàng, là vòng tròn - cuộc đời của hai anh em
sinh đôi Aurêlianô Sêgunđô và Hôsê Accađiô Sêgunđô: lúc thiếu thời giống
nhau như hình với bóng lớn lên, một người béo phì, sôi nổi dấn thân vào
cuộc đời thế tục, người kia gầy cao, trầm tư và lánh đời - đến khi chết lại
giống nhau như đúc. Những vòng tròn nhỏ này, những mảnh vụn thời gian
này, đánh dấu những cố gắng của các thế hệ trong dòng họ Buênđya muốn
thoát khỏi cái cô đơn. Nhưng những cố gắng ấy thảy đều vô ích, thảy đều
thất bại. Nguyên nhân tự đâu?
