TRĂM NĂM CÔ ĐƠN - Trang 175

trước mặt tướng Môncađa. Nhưng chính ngài vẫn chưa biết.

Thực tế cho thấy đại tá Aurêlianô Buênđya đã có mặt ở trong nước được
hơn một tháng rồi. Lúng túng trước những nguồn tin mâu thuẫn nhau, đồng
thời bị lừa phỉnh bởi những hành động xuất quỉ nhập thần của đại tá
Aurêlianô Buênđya ở những miền xa xôi hẻo lánh của đất nước, tướng
Môncađa vẫn chưa tin đại tá đã trở về nước cho đến khi ngài được chính
thức báo cho biết rằng đại tá đã làm chủ hai tỉnh duyên hải. "Thưa cụ tôi
thành tâm chúc mừng cụ", ngài nói với Ucsula trong khi chìa cho cụ xem
bức điện tín. "Con trai cụ sẽ có mặt ở đây nhanh thôi". Lần đầu tiên trong
đời, Ucsula đâm lo. "Thế còn ngài sẽ làm gì?", cụ hỏi. Tướng Môncađa
cũng đã nhiều lần tự hỏi mình câu hỏi ấy.
- Tôi sẽ làm thinh cái việc mà con trai cụ đã làm, cụ ạ! - ngài trả lời, - đó là
thực hành phận sự của mình.
Vào lúc rạng sáng ngày mồng một tháng mười, đại tá Aurêlianô Buênđya
với một nghìn quân lính vũ trang cực mạnh tấn công Macônđô và quân đội
được lệnh kháng chiến đến cùng.
Đến trưa, khi tướng Môncađa cùng ngồi ăn với Ucsula thì phát đại bác của
quân cách mạng làm rung chuyển cả thị trấn và phá tan bức tường mặt tiền
kho bạc thị trấn. "Bọn họ được vũ trang mạnh như chúng tôi, - tướng
Môncađa thở dài nói, - nhưng họ chiến đấu ngoan cường hơn chúng tôi".
Đến hai giờ chiều, trong lúc trời rung đất chuyển dưới những làn đại bác
rền vang của cả hai bên chiến tuyến, ngài từ biệt Ucsula với cảm nghĩ mình
đang bị đánh bại. "Cầu Thượng đế rằng đêm nay cụ chưa đón Aurêlianô tại
nhà này, - ngài nói, - nếu không như thế, xin cụ hãy ôm hôn ông ta thay
cháu, bởi vì cháu không mong sẽ gặp mặt ông ta nữa".
Đêm ấy ngài bị bắt khi định chạy khỏi Macônđô sau lúc đã viết cho đại tá
Aurêlianô Buênđya một bức thư dài nhắc chàng nhớ lại những dự định
chung của hai người nhằm làm cho cuộc chiến đỡ khốc liệt hơn và chúc
chàng giành thắng lợi quyết định nhằm chống lại các quan nhân đồi bại và
các chính khách tham lam của cả hai đảng. Ngày hôm sau đại tá Aurêlianô
Buênđya cùng ăn trưa với ngài tại nhà Ucsula, là nơi ngài đang bị giam giữ