TRĂM NĂM CÔ ĐƠN - Trang 288

và hạnh phúc đời đời nếu như cái chết đột ngột của Amaranta không làm
cho cả thị trấn lại một lần nữa nhốn nháo lên. Ðó là một sự kiện không ngờ.
Dẫu rằng bà đã già và sống hoàn toàn cách biệt mọi người nhưng người ta
vẫn thấy bà chắc chân mạnh tay, đi đứng ngay ngắn với cái sức khoẻ bền
chắc như đá mà xưa nay bà vốn có. Không một ai biết được ý nghĩ của bà
kể từ khi bà dứt khoát từ chối đại tá Hêrinênđô Mackêt và đóng chặt cửa
buồng để một mình ở trong nhà mà khóc lóc. Khi ra khỏi phòng bà đã cạn
sạch nước mắt.
Người ta không thấy bà khóc trước việc Rêmêđiôt - Người đẹp bay lên trời,
trước việc trong một thời gian ngắn cả mười bảy người con trai của đại tá
Aurêlianô Buênđya bị tàn sát, trước cái chết của chính ngài đại tá, vốn là
người bà yêu mến nhất trần đời. Tuy bà đã biểu lộ lòng thương của mình
khi mọi người bắt gặp thi hài ngài ở dưới gốc cây dẻ, nhưng tuyệt nhiên bà
không nhỏ một giọt nước mắt. Bà đã giúp một tay dựng tử thi dậy. Bà mặc
cho ngài bộ trang phục chiến binh, cạo râu, chải tóc cho ngài và bà trang
điểm bộ râu cho ngài còn đẹp hơn cả ngài trang điểm nó trong những năm
tháng vinh quang của mình. Không một ai nghĩ rằng trong cử chỉ ấy, bà đã
để lộ tình yêu vì mọi người đã quen với sự thông thạo tang lễ của
Amaranta. Phecnanđa đùng đùng nổi cáu cho rằng Amaranta không hiểu
những mối quan hệ của đạo Cơ đốc với cuộc sống mà chỉ duy nhất hiểu
những quan hệ của nó với cái chết, như thể nó không phải là một tôn giáo
mà chỉ là một tờ giấy quảng cáo cho thói câu nệ hình thức ma chay.
Amaranta chìm đắm quá sâu trong những kí ức bề bộn của mình để hiểu
cho được những lời nói ngụ ý sâu xa ấy. Bà đã bước tới tuổi già với tất cả
nỗi hoài nhớ tươi roi rói. Khi nghe những bản nhạc van của Piêtrô Crêspi,
bà vẫn có những khao khát muốn khóc như cái thuở mới lớn, như thể thời
gian và sự tự trừng phạt mình chẳng có nghĩa lý gì. Những băng nhạc mà
chính bà từng ném vào sọt rác với cái cớ chúng bị hơi ẩm làm cho mục hết,
cứ tiếp tục quay và gõ nhịp trong kí ức bà. Bà đã định nhấn chìm những
khao khát ấy trong nỗi đam mê tội lỗi ở giới hạn được phép với người cháu
của mình là Aurêlianô Hôsê và bà đã định ẩn nấp dưới sự che chở lành
mạnh và cao thượng của đại tá Hêrinênđô Mackêt, nhưng bà đã không tìm