TRĂM NĂM CÔ ĐƠN - Trang 329

không phải là thứ bệnh chẳng có gì đáng phải xấu hổ ấy và nếu thư từ của
bà không bị thất lạc, thì mưa đối với Phecnanđa chẳng có ý nghĩa quan
trọng gì vì rằng cuối cùng cuộc đời đối với bà cũng buồn bã chẳng khác gì
trời đang dầm dề mưa. Bà không thay đổi giờ giấc cũng không bỏ bê các
buổi cầu kinh. Khi chiếc bàn ăn còn phải kê chân trên những viên gạch xếp
chồng lên nhau, và những chiếc ghế ngồi vẫn phải đặt trên những tấm ván
để khách ăn khỏi ướt chân, bà vẫn trải những tấm vải lanh và đặt lên bàn bộ
đồ ăn bằng sứ Tàu và đến bữa ăn tối bà vẫn thắp sáng những cây đèn cắm
nến, bởi vì bà cho rằng không thể lấy tai hoạ để làm cớ cho việc buông lỏng
các tập quán. Không một ai thò mặt nhìn ra đường. Nếu bị phụ thuộc vào
Phecnanđa thì họ sẽ chẳng bao giờ thò đầu nhìn ra đường, không chỉ từ khi
trời bắt đầu mưa mà từ trước đó rất lâu, bởi bà ta cho rằng cửa rả được làm
ra là để đóng kín nhà lại, và thói tò mò về những chuyện xảy ra ngoài
đường là thói xấu của bọn ớ điếm. Tuy nhiên, chính bà lại là người đầu tiên
trong gia đình đã thò đầu nhìn ra đường khi người ta loan báo đám tang của
đại tá Hêrinênđô Mackêt đang đi qua, dẫu rằng cái điều bà nhìn thấy qua
cửa sổ hé mở đã đưa bà đến tình trạng xấu hổ mà đã từ lâu bà ân hận vì sự
hèn yếu của mình.
Chưa hề thấy một đám tang nào buồn bã hơn đám tang này. Người ta đặt cỗ
quan tài trong túp lều lá chuối dựng trên một chiếc xe bò, nhưng vì mưa
quá nặng hạt và đường sá lầy lội bùn, đến mức cứ mỗi bước đi các bánh xe
lại bị sa lầy và cái túp lều ấy xiêu vẹo suýt nữa thì đổ. Những giọt nước
buồn bã rơi trên cỗ quan tài dần dẩn làm ướt sũng lá cờ phủ bên trên, và
thực tế đó là lá cờ vấy bẩn máu và bụi trường chinh, và nó đã từng bị các
cựu chiến binh danh dự nhất từ chối. Trên nắp cỗ quan người ta còn đặt cả
thanh kiếm với các tua ngù bằng lụa, chính là thanh kiếm mà đại tá
Hêrinênđô Mackêt treo lên giá mắc áo ở phòng khách để bước vào phòng
máy may của Amaranta. Ðằng sau chiếc xe bò là những người sống sót
cuối cùng sau khi ký hiệp định Neclanđia, có một số đi chân đất còn tất cả
mọi người đều xắn quần ngang bẹn, bì bõm lội trong bùn, một tay mang
chiếc ba-toong, tay kia mang vòng hoa giấy bị nước mưa làm cho phai
màu. Bọn họ xuất hiện như hình ảnh không có thực trên con đường vẫn