TRĂM NĂM CÔ ĐƠN - Trang 348

cạnh chú nhiều lần, cụ vẫn hỏi chú là ai.
- Cháu là Aurêlianô Buênđya, - chú nói.
- Ờ phải rồi, - cụ nói, - đã đến lúc cháu bắt đầu học nghề kim hoàn rồi đấy.
Ucsula lại lẫn chú với con trai mình bởi vì những cơn gió nóng tiếp theo
những ngày mưa lụt từng đem lại cho cụ những tia chớp minh mẫn bất ngờ,
nay đã thôi không thổi nữa. Lí tính của cụ không hồi phục được. Khi vào
phòng ngủ, Ucsula gặp Pêtrônila Igoaran mặc chiếc váy xòe vướng víu và
đeo chiếc túi nhỏ đang chờ khách đến chơi theo lời hẹn, gặp bà của mình là
Trankilina Maria Miniata Alacôkê Buênđya đang ngồi trên chiếc ghế dành
cho người bại liệt và quạt bằng một chiếc lông công, gặp cụ ông của mình
là Aurêlianô Accađiô Buênđya với chiếc áo khoác bắt chước theo kiểu áo
của những người lính gác của Phó vương, gặp cha mình là Aurêlianô
Igoaran, người đã nghĩ ra câu niệm chú khiến cho các loại sâu bọ hại bò bị
chết thiêu, gặp bà mẹ nhút nhát của mình, gặp người anh họ có đuôi lợn,
gặp Hôsê Accađiô Buênđya với những người con đã chết của ông, tất cả
đều ngồi trên những chiếc ghế đặt dựa vào tường, cứ như họ đang ở trong
một đám viếng người chết chứ không phải trong một cuộc gặp gỡ thăm hỏi.
Ucsula vừa khâu vội khâu vàng chiếc áo màu sặc sỡ vừa bàn luận về các sự
kiện xảy ra ở những nơi khác nhau và ở những thời điểm khác nhau; vậy là
khi Amaranta Ucsula từ trường về và Aurêlianô đã mệt mỏi với bộ bách
khoa toàn thư, thì họ thấy cụ đang ngồi nói chuyện một mình trên giường
và chìm đắm trong một trận đồ bát quái của những người đã chết. "Cháy!",
có một lần Ucsula hét lên khủng khiếp khiến cả nhà được một phen hoảng
hồn, nhưng đó là cụ đang nói về đám cháy ở một trại ngựa bốn mươi năm
về trước. Cứ như vậy, Ucsula lẫn lộn giữa quá khứ và hiện tại, cho đến
trước lúc chết tuy hai hoặc ba lần những tia chớp minh mẫn xuất hiện ở cụ,
nhưng những lúc đó cũng chẳng ai biết chắc chắn rằng cụ nói về điều mình
đang cảm nhận hay là nói về điều mình đang nhớ lại. Mỗi ngày Ucsula một
choắt lại, một gày nhom, một khô đét thêm đến mức vài tháng trước khi
chết cụ chỉ như một trái mận lọt thỏm trong chiếc áo rộng, và cánh tay
trước kia thường giơ cao lúc đó chỉ giống như tay khỉ.
Ucsula không động đậy trong vài ngày. Santa Sôphia đê la Piêđat phải đến