TRĂM NĂM CÔ ĐƠN - Trang 350

trời.
Ucsula chết vào sáng sớm ngày thứ năm lễ thánh. Lần cuối cùng mà người
ta giúp cụ tính tuổi thọ, dựa vào những năm tháng của Công ty chuối, đã
ước tính rằng cụ đã sống khoảng từ một trăm mười lăm đến một trăm hai
mươi hai năm. Người ta đặt Ucsula trong một chiếc hộp nhỏ để đưa đi chôn
cất, cái hộp ấy có lẽ không lớn hơn cái làn mà người ta đã xách Aurêlianô
về nhà thuở chú mới sinh; và có rất ít người đưa đám Ucsula, một phần vì
chẳng mấy ai nhớ đến cụ, phần nữa vì trưa hôm ấy trời nóng quá, nóng đến
mức những con chim lạc đường bay bổ nhào cả vào tường, làm rách các
tấm lưới kim loại ở cửa sổ, chui tọt vào phòng ngủ và chết trong đó.
Thoạt tiên, người ta tin rằng đó là một nạn dịch hạch. Những bà nội trợ mệt
nhoài vì phải quét dọn xác chim, nhất là vào lúc giữa trưa, còn đàn ông thì
đem hàng xe bò những xác chim ấy quẳng xuống sông. Trong ngày chủ
nhật lễ phục sinh, từ trên bục lễ vị cha cố trăm tuổi Antôniô Isaben quả
quyết rằng những con chim kia chết do ảnh hưởng xấu xa của quỷ dữ
Giuđiô Erantê(2) mà chính cha đã nhìn thấy đêm hôm trước. Vị cha cố ấy
miêu tả nó như là đứa con lai giữa một con dê đực với một người đàn bà
phản đạo, đó là một con quỷ sứ mà hơi thở của nó thiêu đốt không khí, nó
đi đến nơi nào thì những cô gái mới lấy chồng ở nơi ấy sẽ mất khả năng
thai nghén. Chẳng mấy ai chú ý đến bài thuyết giảng về ngày khải huyền
của cha, vì dân làng tin rằng tuổi tác già nua đã khiến cha nói năng nhảm
nhí. Nhưng sáng sớm hôm thứ tư một phụ nữ đã đánh thức mọi người dậy,
vì bà ta đã thấy những dấu vết của một con vật hai chân có móng guốc.
Những dấu vết quá ư rõ ràng và không thể nhầm lẫn được, đến mức những
người tới xem chúng không nghi ngờ gì về sự tồn tại của một con vật đáng
sợ giống hệt như vị cha cố miêu tả, và họ cùng nhau đặt bẫy trong các sân
vườn nhà mình. Thế rồi họ bắt được nó. Hai tuần lễ sau khi Ucsula chết,
Pêtra Côtêt và Aurêlianô Sêgunđô giật mình tỉnh thức khi nghe thấy tiếng
gào khóc của một con bê từ gần đó vẳng lại.
Khi họ dậy thì dã thấy một đám người đang gỡ con quái vật khỏi những
chiếc chông nhọn cắm dưới đáy một cái hố được phủ lá khô ở trên. Con vật
không còn kêu được nữa rồi. Tuy nó không cao hơn một đứa trẻ, nhưng