Aurêlianô đã lấy đến con cá vàng gần như là con cuối cùng và đã đến hiệu
sách của nhà thông thái xứ Catalunha để mua những cuốn sách mà chú cần.
Trên đường đi, Aurêlianô chẳng hề quan tâm tới những gì mà mắt mình
nhìn thấy, có lẽ vì chú không có những ký ức về chúng để so sánh, và
những con đường vắng vẻ, những ngôi nhà buồn tẻ cũng chẳng khác gì
những con đường và những ngôi nhà chú đã từng tưởng tượng thấy trước
đây, khi chú còn khao khát làm quen với chúng. Aurêlianô đã tự cho phép
mình làm điều mà Phecnanđa cấm, đó là lần duy nhất với mục đích duy
nhất và trong một khoảng thời gian vô cùng ngắn ngủi, chú đi một mạch
qua mười một ô phố ngăn cách nhà mình với con đường mà ở đó trước đây
người ta thường đoán mộng, rồi khó khăn lắm mới vào đến một nơi nhem
nhuốc, tối tăm và chật chội đến mức dường như không thể xoay trở được
thân mình. Ngôi nhà chẳng giống một hiệu sách mà giống như một nơi
chứa rác với những cuốn sách cũ để lộn xộn trên những chiếc giá đã bị mọt,
trong các xó xỉnh đầy mạng nhện, và ngay cả ở những chỗ lẽ ra là lối đi.
Trên một chiếc bàn dài cũng chất đầy sách, chủ nhà đang viết một bài văn
dài dằng dặc với những chữ bay bướm và hơi rối rắm trên những tờ giấy rời
xé từ cuốn vở học trò. Ông ta có một mái tóc bạc rất đẹp và nhô ra trước
trán, trông giống chiếc mào của con chim dẻ cùi; đôi mắt màu xanh, linh lợi
và hẹp toát ra sự nhân từ của một người đã từng đọc tất cả các thứ sách.
Ông ta mặc một quần cộc đẫm mồ hôi, và không ngừng viết để xem ai đến.
Aurêlianô dễ dàng thấy năm cuốn sách mình cần giữa đống sách hỗn độn
đó, bởi vì nó nằm đúng ở chỗ Menkyađêt đã bảo cho chú biết. Không nói
một lời nào, Aurêlianô đưa cho ông già thông thái người xứ Catalunha năm
cuốn ấy và con cá vàng; ông già ngắm nghía những thứ đó, đôi lông mày
ông nhíu lại như hai con sâu róm.
"Có lẽ mày điên chắc", ông già vừa nói bằng ngôn ngữ địa phương của
mình vừa nhún vai, rồi đưa lại cho Aurêlianô năm cuốn sách và con cá
vàng.
- Hãy mang chúng đi, - ông già nói tiếng Catalan(5) - Người duy nhất đọc
những cuốn sách này là cụ Isăc, Người MÙ(6). Vậy chú mày hãy nghĩ kỹ
về việc mình làm.