TRĂM NĂM CÔ ĐƠN - Trang 391

lại, anh không thể đọc, không thể viết và thậm chí không thể nghĩ ngợi
được gì, cứ nôn nao vì những tiếng cười đùa bỡn cợt dạo đầu và sự bùng nổ
sau đó của việc tận hưởng lạc thú diễn ra suốt đêm của đôi vợ chồng kia.
Ðó là cuộc sống của Aurêlianô trong hai năm trước khi Gastôn bắt đầu chờ
máy bay đến, và cứ như vậy cho tới một buổi chiều Aurêlianô đến quán
sách của ông già thông thái người xứ Catalunha và gặp bốn chàng trai lắm
mồm đang cãi nhau gay gắt về các biện pháp diệt gián ở thời Trung cổ. Ông
chủ quán sách biết rằng Aurêlianô thích những chốn mà trước kia chỉ có
thánh Bêđa Ðấng chí tôn(1) đọc thôi, đã khôn khéo mời anh tham gia cuộc
tranh luận, và Aurêlianô nói một thôi một hồi rằng gián, theo sách Cựu ước
là loài vật cánh xuất hiện sớm nhất trên trái đất đã chết nhiều nhất do bị đập
bằng dép, nhưng là loài vật hoàn toàn bất trị với bất cứ biện pháp tiêu diệt
nào, từ cà chua trộn muối bôrăc đến bột mì trộn đường, bởi vì ngay từ thời
rất xa xưa một ngàn sáu trăm lẻ ba loại gián đã chống đỡ lại sự truy đuổi rất
bền bỉ và không thương xót của loài người đối với bất kỳ loài vật nào, kể cả
đôi với chính bản thân loài người nữa, đến mức độ cùng với việc có bản
năng sinh đẻ, loài người còn có bản năng giết gián, và nếu như loài gián
thoát khỏi sự cuồng nộ của loài người thì chính là vì chúng đã ẩn nấp trong
bóng tối, ở đó chúng không bị tổn thất, bởi loài người có nỗi sợ hãi bẩm
sinh đôi với bóng tối, nhưng ngược lại, chúng lại rất sợ ánh sáng giữa trưa,
do vậy ở thời kỳ Trung cổ, hiện nay và mãi mãi sau này, biện pháp hữu
hiệu duy nhất để diệt gián là dùng ánh sáng mặt trời.
Cái thuyết định mệnh mang tính chất bách khoa ấy là cơ sở cho một quan
hệ thân hữu sâu sắc giữa những người trẻ tuổi này. Từ ấy, chiều nào
Aurêlianô cũng gặp bốn chàng trai hay tranh biện kia, đó là Anvarô,
Hecman, Anphônxô và Gabrien, những người bạn đầu tiên và cũng là cuối
cùng trong cuộc đời anh. Ðối với một người đàn ông từng giam mình trong
sách vở như Aurêlianô, những buổi học bão táp, bắt đầu ở hiệu sách từ lúc
sáu giờ chiều và kết thúc ở các nhà chửa vào lúc sớm mai, là một sự khám
phá. Cho đến lúc ấy, Aurêlianô vẫn chưa nghĩ rằng văn chương là một trò
chơi được bày đặt ra để bỡn cợt người khác, như Anvarô đã cho anh thấy
trong một đêm chè chén. Phải một thời gian sau Aurêlianô mới nhận ra