Gabriel Garcia Márquez
Trăm năm cô đơn
Chương Kết
Một đêm vui nọ, trong lúc gác cổng ra vào thiên đường của mình, Pila
Tecnêra chết trên chiếc ghế xích đu mây. Người ta đã chôn bà lão không có
quan tài theo đúng nguyện vọng cuối cùng của người quá cố. Tám người
đàn ông lực lưỡng dùng thừng chão từ từ hạ huyệt chiếc ghế xích đu có bà
lão ngồi xuống một cái huyệt được đào ngay ở giữa sân khiêu vũ. Những cô
gãi mulata(1) mặc đồ đen, khóe lóc đến xanh xám cả mặt mày, làm vội lễ
cầu nguyện cho bà lão trong lúc tháo các chuỗi hạt đeo cổ, những dải nơ
buộc đầu, những vòng tay, rồi ném chúng xuống huyệt, trước lúc người ta
lấp kín mồ và dựng lên trên đó một bia mộ không tên tuổi, không năm
tháng và phủ kín những vòng hoa trà xứ Amazôn. Sau khi đầu độc cho chết
hết những con vật cảnh, dùng gạch và vữa bịt kín các cửa ra vào và cửa sổ,
bọn họ tản mát mỗi người một ngả đi khắp thế gian mang theo những chiếc
hòm gỗ bên trong trang trí ảnh thánh, ảnh hoạ báo nhiều màu sắc, ảnh
người yêu, những người tình chốc lát, những người tình cũ lâu năm, những
người tình ma quái, đó là những tay ỉa ra kim cương, những tay ăn thịt
đồng loại những tay được phong là vua cờ bạc ở ngoài khơi.
Ðó là sự phán xử cuối cùng. Trong phần mộ của Pila Tecnêra, giữa những
bản nhã ca và vòng hạt của gái điếm, những rác rưởi của quá khứ đang mục
rữa, đó là những gì còn lại ít ỏi ở Macônđô kể từ sau chuyến ra đi của nhà
thương thái xứ Catalunha. Do nỗi nhớ một mùa xuân vĩnh viễn thôi thúc,
ông già thông thái xứ Catalunha đã buộc phải đóng cửa hiệu sách và trở về
làng quê ở ven bờ Địa Trung Hải. Không một ai cảm nhận được việc cụ
quyết định hồi hương. Để chạy trốn các cuộc chiến tranh liên miên cụ đã
đến Macônđô vào đúng lúc Công ty chuối thịnh vượng, và cụ không nghĩ
sẽ làm gì khác hơn là mở một hiệu sách chuyên bán sách cổ được in bằng
vài ngoại ngữ, mà những khách hàng ngẫu nhiên đến đã sợ hãi lật giở
chúng như lật giở những cuốn sách bẩn tưởi trong lúc chờ đến lượt mình
vào đoán mộng hoặc xem số ở căn nhà đối diện. Cụ đã bỏ một nửa đời
