Phạm Việt Châu
Trăm Việt trên vùng định mệnh
CHƯƠNG 8
PHI-LÍP-PIN: XÃ HỘI SA LẦY
Một quần đảo gồm trên 7,000 hòn đảo lớn nhỏ trải ra trên một vùng rộng
1,000 km và dài 1,800 km, với diện tích và dân số suýt soát bằng diện tích
và dân số Việt Nam, nằm đối diện với Việt Nam ở bên kia bờ Nam Hải, đó
là Cộng Hòa Phi-Líp-Pin (Republika Ng Pilipinas.)
Một người bạn rất gần kề chỉ cách một vùng biển nhỏ mà trước kia nghe
chừng xa lắc xa lơ. Vì từ xưa tới thời kỳ gần đây, suốt trong lịch sử hai
nước, Việt và Phi không có một liên hệ nào đáng ghi nhớ. Không hẳn chỉ
riêng với Việt-Nam, mà với các nước khác ở Đông Nam Á cũng vậy: xứ
Phi Gia Tô, xứ Phi Mỹ hóa, xứ Phi tư bản dường như ở mãi tận đâu đâu!
Người Kampuchia đã cho rằng Phi-Líp-Pin có vẻ giống Mỹ hơn là giống
một nước Á Châu. Người Indonesia và Mã Lai Á tuy cùng một bộ tộc
Malay hải đảo với Phi, nhưng càng cảm thấy xa hơn vì tôn giáo và văn hóa
khác việt. Người Mỹ thì đã từng hãnh diện về Phi: một mẫu mực của nền
dân chủ tư bản ở Á Châu!
Tuy nhiên, mọi nhận định về Phi một cách hời hợt hay có thành kiến đều là
bất công và thiên lệch. Vì tình trạng thực của Phi-Líp-Pin không thể tìm
thấy ở những chính trị gia chuyên nghiệp thạo nghề thao túng chế độ Cộng
hòa vay mượn, ở thành phần ca xích mạnh tay bóc lột hay ở những cán bộ
Mác xít đang mơ tưởng thiên đường Cộng sản. Chúng ta phải tìm bộ mặt
Phi ở khối quần chúng đông đảo trong đó có những nông dân tá điền chân
lấm tay bùn, ngày này qua tháng khác cặm cụi lầm than cho kẻ khác hưởng
công lao, mồ hôi, nước mắt của mình, những thợ thuyền trong các ngành
công nghiệp đang điêu đứng vì đói rách do bọn sét ty (chetty) và chủ nhân
tư bản gây nên.
