mới đủ sống và đủ hỗ trợ cho con cái học hành"
. Như vậy có nghĩa là
tá-điền chỉ kiếm được 17,36% nhu cầu trung bình của một đời sống tầm
thường.
Sự nghèo túng ấy đã làm cho lớp cùng dân Phi ngày càng kiệt quệ và thế hệ
này qua thế hệ khác, nghèo túng mang theo sự dốt nát làm cho không sao
mà ngóc đầu dậy nổi.
Theo tài liệu thống kê năm 1964, trong tổng số nông dân toàn quốc,
0,036% là chủ điền có ruộng cho mướn, còn 40% là tá-điền. Nghĩa là mỗi
chủ điền, cá nhân hay tổ chức, cầm chịch đời sống trung bình 1.100 tá-điền.
Riêng sáu tỉnh ở trung tâm Luzon, trên 70% nông dân không có ruộng.
Điều nguy hiểm nhất là số nông dân có ruộng cơ bản, thường dưới năm
mẫu Anh, hiện đang giảm dần và trở thành tá điền vì mang công mắc nợ,
mỗi năm ít ra cũng dăm ngàn người. Hiện nay có chừng 83% nông dân có
ruộng cơ bản đang sống trong vòng công nợ với số lãi 100% trong mỗi vụ
mùa
.
Đại điền chủ cũng là cường hào ác bá ở nông thôn, đã được nhào nặn và
nối tiếp từ truyền thống phong kiến Tây Ban Nha, cộng thêm với bọn đại tư
bản thành thị, đàn em của tư bản Mỹ, đã tạo thành giai cấp thống trị thực sự
trên xã hội Phi. Với một thiểu số nhỏ nhoi, giai cấp này hiện đang nắm giữ
90% tài nguyên và lợi tức quốc gia. Một sự thật chua xót ghi đậm vết sa lầy
của một xã hội tự buông trôi trong dòng nước cuốn của chủ nghĩa tư bản
phóng túng!
Nói đến lợi tức đầu người, tưởng cũng cần nên biết hiện nay phần lớn dân
Phi có lợi tức trung bình 100 Mỹ-kim, ấy là không kể luôn luôn có trên
10% dân thất nghiệp. Trong khi giai-cấp ăn trên ngồi chốc có hàng trăm
ngàn người lợi tức trên 5.000 Mỹ kim. Cái hố sâu phân cách giữa giàu
nghèo ngày được khoét rộng thêm làm cho chính tổng thống Phi Marcos
cũng phải thốt ra rằng Phi hiện đang (1967) sống trên đỉnh một "núi lửa xã
