một sản phẩm biểu lộ rõ rệt tính chất hoà hoãn tạm bợ của hai khối quốc tế
và tự nó đã hứa hẹn một cuộc chiến tranh mới sẽ mở màn sau đó.
Xét về thể thức ngưng bắn, với tình trạng lúc ấy, người ta chỉ có hai
phương cách để giải quyết nếu muốn có hoà bình: hoặc chủ trương thiết
dựng một chính quyền thống nhất trong vòng một, hai năm sau thì phải thi
hành ngưng bắn tại chỗ, với chính quyền tạm thời của mỗi bên ở các địa
phương xen kẽ nhau, hoặc minh định duy trì tính chất độc lập của mỗi thực
thể ít ra là hàng chục năm, chứ không phải hai năm.
Nay, một mặt người ta cắt đôi Việt Nam một cách dứt khoát, một mặt lại
thêm rằng hai cái mảnh đã bị cắt dứt khoát ấy phải tự gắn vào nhau trong
một thời gian ngắn ngủi là 24 tháng, một điều mà ai cũng thấy là không thể
thực hiện được. Biết trước là không thể thực hiện được và vẫn ký thì có
khác nào chấp nhận trước cái bế tắc của việc thực thi văn kiện đã ký. Bế tắc
ấy là bế tắc chính trị. Và khi chính trị bế tắc không còn phương thức nào để
giải thông thì chiến tranh phải xảy ra.
Chiến tranh đã thực sự nảy sinh từ cái bế tắc đã được dự liệu, nghĩa là từ ý
dò tranh thắng mà mỗi bên đế quốc vẫn đeo đuổi. Còn những việc xảy ra
sau đó chỉ là nguyên nhân nổi bên ngoài mà thôi. Những nguyên nhân nổi
thường thấy nói đến chẳng hạn như nỗ lực diệt cán bộ CS nằm vùng ở miền
nam của chính quyền Sài Gòn mà tiêu biểu là luật 10/59 ngày 6 tháng 5
năm 1959, hoặc quyết định “chiếu cố miền Nam” của cấp lãnh đạo CS Hà
Nội từ 1959 mà sau này, ngày 5 tháng 9 năm 1960, đã được đại hội đại biểu
đảng CS lần thứ ba chính thức thông qua.
Phân Định Chiến Kỳ
Trong suốt 13 năm chiến tranh, mỗi bên đã đưa ra hết mọi ngón đòn chiến
lược, chiến thuật, trừ chiến tranh nguyên tử, để lấn nhau từng bước. Phân
tích những diễn biến làm thay đổi cục diện chiến tranh, ta có thể thấy ngay
đặc điểm chiến kỳ nổi rõ trong sự thay đổi phương thức tiến hành chiến
