Thực ra thì danh xưng Đông Nam Á đã xuất hiện từ năm 1943 trong cái tên
của Bộ Tư Lệnh Liên Hợp Anh Mỹ (Anglo-American Southeast Asian
Command) đặt tại Tích Lan. Đặt một bộ tư lệnh riêng cho một vủng trong
thế chiến không thể là một chuyện ngẫu nhiên của Đồng Minh mà chắc
chắn bắt nguồn từ một nhu cầu có tính cách chiến lược. Tầm quan trọng
của toàn thể khu vực vày đã đặc biệt gây sự chú ý trước hết cho những
người chỉ huy quân đội các phe lâm chiến, sau nữa tới các nhà lãnh đạo của
các đế quốc. Đó lả điều bất hạnh nhất cho nhân dân Đông Nam Á mà
chứng cớ đã rành rành trước mắt chúng ta ngày nay, khi Đông Nam Á trở
nên vùng tranh chấp hàng đầu của hai đế quốc Cộng Sản và Tư Bản.
Trở ngược lại trước Thế chiến 2, chúng ta thấy nhân dân các nước trong
vùng đều chịu chung một số phận bị Tây phương thống trị. Trừ Thái Lan,
dù chưa chính thức bị trị, nhưng cũng đã kinh qua nhiều phen tủi nhục vì sự
chèn ép của Tây phương. Trong trạng huống ấy, đế quốc Tây phương đã trở
thành kẻ thù số một trước mắt nhân dân Đông Nam Á. Và dĩ nhiên, họ đã
vùng lên chống lại.
Suốt thế kỷ qua, nhân dân Đông Nam Á đã viết những trang sử đấu tranh
thật anh dũng. Tuy nhiên, trong cuộc đổi đời vĩ đại và khá đột ngột (từ một
xã hội sống thụ động trong nền nếp được áp định sang một xã hội luôn luôn
xáo động với các ý thức, tư trào mới), họ đã không kịp sửa soạn để tự định
đoạt lấy số phận bằng chính huớng đi của mình. Nhóm này đã lao theo
chiêu bài Đại Đông Á của Nhật và đã vỡ mộng khi thấy Nhật chẳng qua
cũng chỉ mưu đồ thay thế Tây phương trong vai trò thống trị. Nhóm khác
đã khoác vội lấy bộ áo xã hội đỏ vì tưởng đó là lá bùa chống thực dân hữu
hiệu nhất. Nhưng khoác vào thì dễ, cởi ra thì khó! Như con thiêu thân đã
chịu đèn, họ vẫn tiếp tục lao vào lửa và vô tình đã trở thành tay sai của một
trong những đế quốc gian manh nhất thế kỷ: Đế Quốc Cộng Sản. Một số
người khác, có thể là những nhóm ôn hòa hơn, hoặc đôi khi đã được kẻ
