TRĂNG HUYẾT - Trang 148

nhau, chừa một lối trống đằng trước ngai vàng và mặt tiền điện. Sau đó một
chút, ca công và nhạc công kéo lên xếp thành hàng trước các bức tường hai
bên sân điện. Và nhạc trổi lên một khúc nỉ non rền rỉ.
Vừa nghe điệu nhạc ấy, hai hoàng thân dẫn đầu vội vàng sấp mình xuống,
ngay dưới bậc thềm Điện Thái Hòa, thẳng trước ngai vàng, trán áp sát sân
gạch với thái độ cực kỳ tôn kính. Đằng sau hai ông, các thượng quan, người
nào cũng cầm trên tay một chiếc hốt nhỏ có gắn kính soi mặt giống như của
đức vua, lẹ làng phủ phục và đê đầu, giống hệt và còn kính sợ hơn hai
hoàng thân dẫn đầu. Họ bái lạy thấp hết mức có thể, nhoài người trên các
phiến đáù lát sân điện.
Joseph thấy Trần Văn Hiếu và thân phụ bày tỏ lòng trung quân bên cạnh
các quan thượng phẩm An Nam khác. Họ sấp mình phục lạy ba lần sát đất
theo lệnh xướng của quan thượng thư Bộ Lễ. Suốt thời gian ấy, các nhạc
công và ca công đánh chiêng trống và tiếp tục một điệu nhạc não nùng kỳ
dị. Trên ngai vàng, vua Khải Định ngồi yên không nhúc nhích, chấp nhận
sự bày tỏ một cách khốn khổ lòng trung quân của các quan mà trên mặt ông
không thoáng chút cảm giác nào.
Thống đốc Nam Kỳ nói qua vai của Joseph với giọng nửa đùa nửa thật:
- Người Tàu gọi nghi thức ấy là “khấu đầu” nhưng người An Nam gọi là
“làm lạy”!
Ông nói tiếp rồi nhăn nhở cười tự tán thưởng lời giễu cợt của mình; một số
người Pháp chung quanh họ mỉm miệng cười theo:
- Nhưng dù có gọi gì đi nữa, nó cũng không dễ chịu cho lắm đối với vài
hoàng thân lớn tuổi hơn trong đám huynh đệ nhà ông ấy. Đôi khi tôi tự hỏi
chẳng biết có bao nhiêu người trong bọn họ đang âm mưu để được thay vào
chỗ của ông ấy!
Ánh mắt Joseph không rời thân phụ của Trần Văn Hiếu khi ông vất vả
nhoài người đê đầu xuống mặt sân lần thứ ba. Trông ông có vẻ khôi hài nếu
trên bộ mặt nhăn nheo và hãnh diện ấy không hằn sâu nét thành kính lẫn
trang trọng suốt thời gian ông khởi sự và hoàn tất những nghi thức rõ ràng
là một nỗ lực ghê gớm so với sức khoẻ đang trong thời mòn mỏi của ông.
Nhóm quan nào thực hiện xong nghi lễ liền chầm chậm bước giật lùi về hai