TRĂNG HUYẾT - Trang 180

phồng thêm lồng ngực vốn đã to không kém thùng phuy, rồi vễnh mắt nhìn
vào đám đông cu-li đang cúi đầu, Duclos rống lên bằng thứ tiếng Việt rất
sõi:
- Tôi nói thêm lần nữa cho các ngươi hiểu. Hai chục năm trước đây, trên
toàn cõi Đông Dương này, hoàn toàn không có một cây cao su nào. Biết
chưa? Các ngươi nghe rõ không? Mười lăm năm trước, tại đây, nơi cái đồn
điền tôi và các ngươi đang sống và làm việc hôm nay là rừng rú chưa ai
khai phá, chỉ có voi, cọp và lũ thú hoang đi lại từng bầy từng lũ! Rồi người
Pháp chúng tôi tới đây, vượt qua hai chục ngàn cây số đường biển. Các
ngươi nghe rõ không? Chúng tôi làm đường sá, lập làng mạc, mang cây cao
su vô đây, trồng cây cao su bạt ngàn, hết cây số này tới cây số khác trên đất
đai bỏ hoang của các ngươi. Chúng tôi đã lập nên các khu vực thịnh vượng
và văn minh kỹ nghệ trên vùng đất hoang đầy dẫy vi trùng sốt rét của các
ngươi! Các ngươi nghe rõ không?
Ngừng một chút, hắn chống nạnh, ưỡn người lên theo tư thế nghênh chiến:
- Chúng tôi đã phải bỏ hết sức lực ra lao động suốt bao nhiêu năm trời mới
thành công, mới có được chén mủ cao su đầu tiên, các ngươi nghe rõ
không? Bão mạnh thổi gãy cây lớn, lửa rừng đốt rụi từng vạt, hạn hán tàn
hại cây con — nhưng chúng tôi không bao giờ chịu thua, cứ thế chúng tôi
gây giống!
Duclos ngưng nói, tiếp tục ngạo mạn rướn người lên cao hết cỡ:
- Ngày nay, đồn điền của chúng tôi đã thành một nơi tươi tốt nhất toàn cõi
Viễn Đông! Các ngươi nghe rõ không?
Phu cạo mũ ngọ nguậy bứt rứt. Mắt họ tránh nhìn bộ mặt gườm gườm của
gã Corse. Trong các cu-li, những người lớn tuổi nhất, từng nhiều lần nghe
mãi câu chuyện kể công huênh hoang ấy, ïlinh cảm rằng cứ mỗi lần bị nghe
là cuộc sống khốn khổ của họ sắp phải nếm thêm mùi vị khắc nghiệt mới.
- Tôi, Duclos, tôi chịu trách nhiệm quản lý đồn điền Vị An này. Tại đây, tôi
không tha thứ cho bất cứ tên “da vàng” nào biếng nhác, lười chảy thây, làm
ăn chẳng ra cái đống đế gì...
Cặp môi Duclos cong cớn đầy vẻ miệt thị khi hắn dùng cái lối gọi có tính sỉ
nhục của tây thuộc địa: “jaunes, những tên da vàng”.