Thống đốc nói chậm lại để nhấn mạnh và kéo dài từng chữ trong thành ngữ
Pháp “sứ mạng khai hoá”. Trong khi cố tình làm như vậy, ông kiêu hãnh
đưa mắt lấp lánh nhìn chằm chặp khắp đám đông đang tụ tập:
- Chúng tôi đem lại cho cái góc hẻo lánh này của địa cầu những đường sá
mới, đường xe lửa và đường dây thép, tới độ nếu không có những thứ ấy,
xứ sở này sẽ suy kiệt với những vất vả lao nhọc của một quá khứ không
tiến bộ. Chúng tôi đã và đang phát triển các đồn điền cao su, mỏ than và
những tiện nghi kỹ nghệ hiện đại trong tinh thần hợp tác với những người
An Nam lao động cần cù và siêng năng. Và hết thảy những công cuộc mở
mang ấy đều nhằm mục đích phục vụ cho những lợi ích hàng đầu của dân
chúng Pháp lẫn dân chúng An Nam. Chúng tôi hy vọng các vị khách quí
người Mỹ hôm nay, trong những lúc đi lại trên xứ sở này, sẽ có cơ hội tán
thưởng một số thành tựu của chúng tôi. Chúng tôi xin chúc toàn gia quí vị
hạnh phúc và thu lượm được nhiều thành quả trong những ngày lưu lại tại
vùng đất thuộc địa này.
Nhân lúc người tùy viên thông dịch những lời ấy, Joseph Sherman nhìn
quanh phòng. Cái trước tiên đập vào mắt cậu là mấy nhóm người An Nam
nhỏ thó đang thầm lặng đứng với vợ giữa những đàn ông và đàn bà người
Âu cao lớn. Một số mặc áo thụng kiểu Tàu lấp lánh màu sắc và đội mão
quan màu đen. Một số mặc áo dài the đen và quần trắng, đội khăn đóng.
Chỉ vài người bận vét-tông. Nhưng người nào dưới cằm cũng để một chòm
râu lưa thưa như một dấu hiệu cho hệ quả sự làm người An Nam. Joseph
nhận thấy hết thảy họ, dù địa vị cao thấp khác nhau, đều có vẻ không được
thoải mái, không nhìn thống đốc, cũng chẳng nhìn nhau và thường đưa mắt
ngó xuống sàn nhà.
Nathaniel Sherman đáp từ. Giọng miền nam của ông khi cất lên trước công
chúng nghe luyến láy hơn bình thường. Ông nói với cung điệu nhịp nhàng
và uyển chuyển, cân nhắc và chậm rãi, vốn thường dùng trên diễn đàn
Thượng nghị viện:
- Nếu những đường phố đáng yêu của Sài Gòn là cái gì đó đáng để đánh giá
thì, thưa Monsieur Thống đốc, quí vị đã và đang mang những lợi ích văn
minh lớn lao tới cho xứ thuộc địa nhiệt đới này của quí vị. Thủ đô xinh đẹp