Có lúc chiếc xe băng qua một ngôi làng nào đó. Đêm chưa khuya
nhưng trong các ngôi nhà đều im ắng. Một vài nhà le lói ánh đèn dầu. Bầy
chó nghe tiếng máy xe gầm gừ thi nhau sủa. Đi mãi nhưng cha tôi không
chỉ cho người lái xe lối rẽ vào làng. Đến một cây đa cổ thụ có ngôi chùa
nhỏ giữa cánh đồng ông mới bảo anh ta dừng lại.
“- Nếu cháu vội phải về Hà Nội thì đưa chúng tôi đến đây là được.
Còn nếu không ráng chờ chúng tôi có chút việc, khoảng hơn một giờ đồng
hồ rồi ta cùng về”. Cha tôi bảo người lái xe như vậy.
Tôi vừa mệt lại vừa buồn ngủ. Niềm háo hức được về quê thăm nhà
nội đã tan biến từ lúc nào. Đứng giữa đồng không mông quạnh, lạnh lẽo
hoang vắng, nỗi ám ảnh sợ ma, sợ bị cướp giật lởn vởn trong đầu óc tôi.
Cha tôi như thể không nghĩ tới điều đó. Ông khoác ba lô và dắt tôi
trong tay làm cho tôi cảm thấy yên tâm.
“- Cha con ta ra mộ thắp cho ông nội nén nhang”.
Ánh trăng hạ tuần bị che phủ bởi bầu trời đầy mây. Tôi nhận ra khu
nghĩa địa rộng mênh mông nằm giữa cánh đồng. Ở phía xa, sau bụi tre có
ngôi nhà nhỏ leo lét ánh đèn dầu. Sau này tôi mới biết đấy là ngôi nhà của
người trông coi nghĩa trang. Cha đưa tôi đi trên con đường đất nhỏ luồn
lách giữa các ngôi mộ đất. Thỉnh thoảng có một vài ngôi mộ xây gạch. Như
thể đã biết rõ mộ ông nội nằm ở đâu, cha tôi nhắm thẳng tới một bụi cây
đen ở giữa khu mộ. Đấy là một khóm dứa dại mọc trên một gò đất cao,
cành lá rậm rạp, phiến lá có nhiều gai sắc nhọn. Cha tôi đặt chiếc ba lô
xuống một vạt cỏ, ông chậm rãi mở ra lấy mấy phong bánh, nắm nhang,
giấy vàng mã cùng với một cái đèn pin chỉ nhỏ bằng ngón tay. Một luồng
ánh sáng to bằng đầu đũa phát ra từ cây đèn pin, ông lia nhanh qua một vài
ngôi mộ nằm quanh bụi dứa dại. Ông bảo nhỏ tôi:
“- Con đọc trên bia đá có tấm nào ghi tên cụ Bùi Văn Đê là mộ ông
nội nhà ta”.
Khi đọc tới ngôi mộ thứ tư tôi đã nhìn thấy tấm bia ghi tên ông nội.
Tấm bia đá chỉ vỏn vẹn có mấy chữ: ‘Cụ Bùi Văn Đê. Làng Lôi, thôn Đông
Xá. Mất ngày tháng Bảy năm Nhâm Mão”. Cha tôi soi đèn pin đọc lại một
lần nữa. Ông cẩn trọng đặt lên ngôi mộ mấy phong bánh và châm hương.
