Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Nên vƣợt ra ngoài sự vật mà tiêu dao tự tại, thuận theo lẽ tất nhiên để dƣỡng tâm, đó là đạt đƣợc
Đạo. Ông không cần thêm ý kiến của ông, cứ làm theo lệnh của vua. Đó là một việc khó đấy 350
[20] .
3
Nhan Hạp (một ngƣời hiền nƣớc Lỗ) đƣợc vời làm sƣ phó cho thái tử của Vệ Linh Công, lại thỉnh
giáo Cừ Bá Ngọc, bảo:
- Có một ngƣời bản tính tàn bạo, hiếu sát, để cho nó làm theo ý nó thì tất hại cho nƣớc tôi. Nếu ngăn
cản nó thì nguy hiểm cho tính mạng tôi. Trí tuệ của nó chỉ đủ để thấy ngƣời khác lầm lỗi mà không
hiểu tại sao họ lầm lỗi 351 [21] . Đối với kẻ đó tôi phải làm sao bây giờ?
Cừ Bá Ngọc đáp:
- Câu hỏi của ông hay lắm. Ông nên cẩn thận, giữ gìn đừng lầm lỗi. Ngoài mặt nên nhã nhặn, thân
mật, trong lòng nên hoà thuận. Nhƣ vậy vẫn có thể có tai hoạ đƣợc. Nhã nhặn, thân mật nhƣng đừng
nhu nhƣợc [dung túng kẻ đó phạm tội]; lòng hoà thuận nhƣng đừng phô trƣơng. Ai nhã nhặn, thân
mật tới nhu nhƣợc, bị (kẻ ác) đồng hoá thì sẽ sa đoạ. Ai khoa trƣơng sự hoà thuận là muốn cầu danh,
mƣu mô hại ngƣời 352 [22] . Học trò ông còn là một đứa con nít thì ông cũng làm ra vẻ con nít nhƣ
nó; nó hành động không có phép tắc, ông cũng làm bộ không giữ phép tắc với nó; nó phóng đãng,
ông cũng làm bộ phóng đãng với nó; nhƣ vậy ông lần lần sửa đổi đƣợc nó.
Ông có thấy con bọ ngựa đƣa càng lên định ngăn chiếc xe không? Nó không thấy việc đó không thể
làm đƣợc vì nó quá tự cao tự đại. Ông phải coi chừng đấy. Phải thận trọng. Nếu ông khoe tài ông mà
xúc phạm học trò ông thì ông gần nhƣ con bọ ngựa đó.
Ông có biết ngƣời ta nuôi cọp ra sao không? Ngƣời ta không dám cho nó ăn một con vật còn sống
hoặc ăn trọn một con vật chết, sợ nhƣ vậy sẽ kích thích bản tính hung dữ hiếu sát của nó.
