Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Phải cho nó ăn đúng giờ, tuỳ theo nó vui vẻ hay hung dữ mà thuần phục nó. Hổ không cùng một loài
với ngƣời, nhƣng biết thuận theo tính tình nó thì nó cũng tỏ vẻ làm vui lòng ngƣời nuôi nó. Nó vồ
ngƣời nuôi nó chỉ vì ngƣời này làm trái tính nó.
Một ngƣời yêu ngựa tới nỗi dùng sọt hứng phân nó, dùng vỏ sò lớn hứng nƣớc tiểu nó. Một hôm
muỗi bu trên mình ngựa, ngƣời đó vô ý đập muỗi mạnh quá, ngựa kinh hoảng, cắn bể hàm thiếc, rồi
làm nát đầu và ngực ngƣời nuôi. Bản ý ngƣời đó tốt mà bị hại nhƣ thế đấy. Vậy ông chẳng nên thận
trọng ƣ?
4
Một ngƣời thợ mộc tên Thạch, qua nƣớc Tề, tới một chỗ tên là Khúc Viên, thấy trên nền xã (nơi tế
thổ thần) có một cây “lịch”. Tàn lá nó che đƣợc cả ngàn con bò, vòng thân nó tới cả trăm vi 353 [23]
; nó cao nhƣ núi, lên khỏi mặt đất tám trƣợng rồi mới đâm cành. Có tới một chục cành lớn có thể
khoét làm thuyền đƣợc. Ngƣời ta ùn ùn kéo nhau tới coi, nhƣng ngƣời thợ cả không thèm ngó, cứ
tiếp tục đi.
Ngƣời học trò tập nghề nhìn cây ấy một hồi lâu lại nói với thầy: “Từ khi con theo thầy học nghề,
chƣa bao giờ con thấy khúc gỗ lớn nhƣ vậy. Tại sao thầy không ngừng lại coi?
Ngƣời thợ cả bảo:
- Thôi, đừng nói nữa. Cây đó vô dụng. Dùng để đóng thuyền thì thuyền chìm; để đóng quan tài thì
quan tài mau nát; để làm cánh cửa thì cánh cửa thấm nƣớc; để làm đồ dùng thì đồ dùng mau hƣ; để
làm cột nhà thì cột nhà mau bị mối, mọt. Không dùng đƣợc việc gì cả. Chính vì nó vô dụng nên mới
thọ đƣợc nhƣ vậy.
Sau khi về nhà, ngƣời thợ cả nằm mê thấy cây của thổ thần đó hiện lên bảo: “Tại sao chú cứ so sánh
nhƣ vậy? Chú muốn ta giống với những cây hữu dụng ƣ? Khi cây tra 354 [24] , cây lê, cây quất, cây
bƣởi có trái chín thì chúng bị tàn phá, cành lớn bị bẻ gẫy, cành nhỏ bị vặt trụi. Vì chúng hữu dụng
nên khốn khổ suốt đời và chết sớm. Thế là tự chúng gây sự tàn phá cho chúng. Những vật nào hữu
dụng cũng đều nhƣ vậy cả. Đã từ lâu ta cầu đƣợc vô dụng, mấy lần suýt chết, nay mới đƣợc nhƣ sở
