Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
đầu mê loạn. Âm nhạc làm cho con ngƣời phóng đãng, lễ nghi phiền toái gây nhiều bó buộc, và
ngƣời ta bắt đầu chia rẽ nhau.
Không đục đẽo gỗ thì làm sao thành đƣợc cái chén để cúng? Không đập mài ngọc trắng thì làm sao
trang sức đƣợc vƣơng trƣợng? Không bỏ Đạo đức đi thì nhân và nghĩa có gì đáng lựa? 596 [3]
Không rời tính tình tự nhiên thì dùng làm chi tới lễ nhạc? Ngũ sắc không loạn thì ai vẽ chi vẻ này vẻ
nọ? Ngũ âm không loạn thì ai đặt chi ra lục luật? 597 [4] Đục đẽo gỗ để làm đồ dùng, đó là tội của
thợ mộc. Huỷ bỏ Đạo đức 598 [5] để thay nhân nghĩa vào, đó là tội của thánh nhân.
4
Những con ngựa hoang sống trong đồng, ăn cỏ, uống nƣớc; khi vui thì cà cổ vào nhau, khi giận thì
quay lại đá nhau. Chúng chỉ biết có vậy thôi.
Khi đeo cái ách vào cổ chúng, cái nguyệt đề 599 [6] vào trán chúng để chế ngự chúng, chúng hoá ra
lấm lét, bực tức, vặn cong cái ách, giật đứt dây cƣơng, cắn hàm thiếc để phản kháng. Chúng hoá ra
xảo quyệt, tàn nhẫn, đó là tội của Bá Lạc.
Thời vua Hách Tƣ 600 [7] , dân chúng ở trong nhà, không biết mình làm gì, ra ngoài không biết
mình đi đâu 601 [8] , ăn thấy thích, no rồi thì vỗ bụng đi chơi. Họ chỉ biết có vậy thôi.
Rồi sau thánh nhân xuất hiện, dùng lễ nhạc uốn nắn con ngƣời, sửa thái độ con ngƣời cho ngay ngắn,
đề cao nhân nghĩa để vỗ về nhân tâm. Từ đó dân chúng mới tận lực dùng trí xảo, tranh nhau lợi lộc,
không làm sao ngăn đƣợc nữa, đó là tội của thánh nhân 602 [9] .
