Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Xƣa Long Phùng [một hiền thần của vua Kiệt] bị giết, Tỉ Can bị moi tim, Trƣờng Hoằng [một hiền
thần của Chu Linh vƣơng] bị phanh thây, Ngũ Tử Tƣ [một hiền thần của Phù Sai nƣớc Ngô] bị giết
rồi ném xuống sông, bốn ông ấy đều hiền năng mà không khỏi bị sát hại [vì bọn bạo quân áp dụng
qui chế của thánh nhân, cho vua có đủ quyền uy với bề tôi].
Vì vậy mà môn đệ của Đạo Chích 614 [3] hỏi hắn:
- Làm nghề ăn cƣớp cũng có đạo chăng?
Chích đáp:
- Ở đâu mà chẳng có đạo? Đoán đƣợc trong nhà có chỗ giấu của, đó là [tài] thánh đấy; vô trƣớc [cả
bọn] là dũng đấy, ra sau là nghĩa đấy; biết việc có làm đƣợc hay không là trí đấy; chia nhau cho đều
là nhân đấy. Không có đủ năm đức ấy mà thành ăn cƣớp giỏi, là điều chƣa hề có.
Do đó mà xét, một ngƣời bản tính tốt mà không học đạo thánh nhân thì không thành ngƣời hiền
đƣợc; tên Chích không theo đạo thánh nhân thì không hành nghề đƣợc. Trong đời ngƣời tốt vốn ít
mà kẻ xấu thì nhiều, thành thử thánh nhân làm lợi cho đời ít mà làm hại cho đời thì nhiều.
Cho nên bảo: “Môi hở, răng lạnh”; vì rƣợu nƣớc Lỗ dở nên mới xảy ra vụ vây đánh Hàm Đan 615
[4] ; thánh nhân ra đời mà giặc cƣớp nổi lên.
Do đó, đả đảo thánh nhân, phóng thích đạo tặc thì thiên hạ thịnh trị. Sông cạn rồi thì hang mới trống
rỗng 616 [5] , gờ sụp rồi thì vực mới đầy đất. Thánh nhân chết rồi thì đạo tặc không nổi lên nữa, mà
thiên hạ đƣợc thái bình vô sự.
4
Thánh nhân không chết thì đạo tặc không hết. Giao cho thánh nhân trị thiên hạ tức là làm lợi cho
Đạo Chích. Dùng cái đấu cái hộc [bằng mƣời đấu] để đong lúa, là lợi dụng hai cái đó để ăn cắp; dùng
cán cân và quả cân, là lợi dụng hai cái đó để ăn cắp. Dùng thẻ và ấn để cho ngƣời ta tin, là lợi dụng
