Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Ông giao du cũng ít, cơ hồ chỉ thân với mỗi một ngƣời là Huệ Thi, một triết gia lớn hơn ông độ mƣơi
tuổi, học rộng (theo chƣơng XXXIII, có đến năm cỗ xe đầy sách), thuộc phái Mặc, làm tƣớng quốc
cho Lƣơng Huệ vƣơng.
Có hai bài chép rằng Trang tử nghèo.
Bài XXVI.2: “Trang tử nghèo phải hỏi mƣợn lúa của Giám Hà Hầu [tức Nguỵ Văn Hầu]. Giám Hà
Hầu bảo:
- Đƣợc. Đợi tôi thu đƣợc tiền thuế của một ấp rồi tôi sẽ cho mƣợn ba trăm đồng. Đƣợc không?
Trang Chu giận đỏ mặt lên, đáp:
- Hôm qua tôi đi lại đây, giữa đƣờng nghe có tiếng gọi. Tôi ngoảnh lại thấy một con cá giếc nằm
trong một vết bánh xe. Tôi hỏi nó: “Con giếc kia lại đó làm gì vậy?”. Nó đáp: “Tôi là thần sóng ở
biển Đông, ông cho tôi một đấu, một thăng (phần mƣời đấu) nƣớc để cứu sống tôi đƣợc không?”. Tôi
bảo: “Đƣợc. Để tôi đi du thuyết vua Ngô và vua Việt đã rồi khi về sẽ dẫn nƣớc Tây giang lại cứu
anh, đƣợc chứ?”. Con giếc nổi giận, biến sắc, đáp: “Tôi vì ra khỏi nƣớc, không có chỗ an thân, chỉ
mong đƣợc một đấu, một thăng nƣớc để sống. Ông nói nhƣ vậy thì tốt hơn, (khi trở về) ông nên lại
hàng cá khô mà tìm tôi”.
Nếu là truyện thực thì Trang tử quả là nhanh trí và cƣơng trực, không sợ làm bẽ mặt một vị chúa.
Lần khác (bài XX.6), Trang tử “bận áo vải thô mà vá, đi giầy thủng, cột lại bằng dây gai lại yết kiến
vua Nguỵ” – có thể cũng lại là Nguỵ Văn Hầu trong bài trên.
Vua Nguỵ bảo:
- Sao mà tiên sinh khốn khổ nhƣ vậy?
Trang tử đáp:
- Nghèo chứ không khốn khổ. Kẻ sĩ không thi hành đạo đức thì mới khốn khổ. Áo vá, giầy thủng thì
