Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
là nghèo chứ không phải khốn khổ. Nhƣ vậy là vì không gặp thời”.
Giọng Trang có vẻ bực tức, gay gắt. Rồi cũng nhƣ trong bài trên, ông đem loài vật ra kể truyện để
mắng vua Nguỵ: con vƣợn khi ở trên các ngọn cây cao thì leo nhảy, tự đắc lắm nhƣ làm chúa một
cõi, nhƣng khi phải len lỏi trong đám cây thấp có gai thì run sợ, ngó trƣớc ngó sau, gân cốt co lại, chỉ
vì hoàn cảnh bất lợi nên không thi thố đƣợc tài năng
Sau cùng Trang kết:
“Ngày nay kẻ sĩ ở vào cái thời hôn quân loạn thần thì làm sao mà khỏi khốn khổ cho được. Chứng
cớ là Tỉ Can bị moi tim đấy”.
Truyện này cũng chƣa chắc đã có thực, nhƣng cũng giống truyện trên: Trang tử lại tỏ tài ứng đối,
tính tình khí khái mà cao ngạo nữa. Hễ trêu ông thì chỉ mang nhục thôi.
Ngay đối với bạn thân là Huệ Thi, ông cũng không nể mà còn đập một cách cay độc. Huệ Thi đang
làm tể tƣớng nƣớc Lƣơng (tức nƣớc Nguỵ sau khi dời đô qua Đại Lƣơng), khi hay tin Trang tử qua
Lƣơng, sợ Trang tranh ngôi tể tƣớng của mình, sai ngƣời đi tìm khắp nƣớc suốt ba ngày ba đêm. Khi
tới nơi Trang thấu tâm lí đó của bạn, bảo:
- “Ông có biết một con chim ở phƣơng Nam ngƣời ta gọi là con uyên sồ (một loài chim phƣợng)
không? Khi nó cất cánh từ Nam hải mà lên Bắc hải, không phải là cây ngô đồng thì nó không đậu,
không phải là hột luyện thì nó không ăn, không phải là nƣớc suối ngọt thì nó không uống. Một con
chim cú đƣơng rỉa xác một con chuột thấy nó bay ngang [sợ nó tranh ăn], ngửng lên nhìn nó, kêu lên
một tiếng lớn doạ nó. Nay ông vì (cái ngôi tể tƣớng) nƣớc Lƣơng mà cũng muốn kêu lên để doạ tôi
sao?” (XVII.6)
Nếu là bịa thì truyện đó cũng hợp với tính tình ngạo mạn, khinh phú quí của Trang. Trang không
chịu nhận một chức vụ lớn nhỏ nào ở triều đình. Sử kí của Tƣ Mã Thiên chép rằng:
“Vua Sở Uy vƣơng nghe tiếng Trang Chu là ngƣời hiền, sai sứ giả mang hậu lễ lại rƣớc, hứa sẽ
phong làm tể tƣớng. Trang Chu cƣời bảo sứ giả của Sở:
- Ngàn vàng là cái lợi lớn đấy, khanh tƣớng là một vị tôn quí đấy. (Nhƣng này) ông có thấy con bò
