Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
thì thật là cao thƣợng; mọi vật sẽ qui phụ. Không khác gì vàng nằm ở trong núi, trân châu nằm dƣới
vực. Ngƣời nhƣ vậy không ham của cải, không gần kẻ phú quí, thọ không mừng mà chết yểu cũng
không buồn, hiển đạt không cho là vinh, nghèo hèn không cho là nhục, dù làm chủ đƣợc của cải trên
đời cũng không cho là của riêng mình, dù làm vua khắp thiên hạ cũng không cho là vinh hiển. Hiển
thì sáng 690 [5] . Vạn vật chỉ là một, sống với chết nhƣ nhau”.
3
Phu tử bảo: “Đạo yên lặng nhƣ cái vực, trong trẻo nhƣ dòng nƣớc. Không có nó thì kim thạch không
kêu đƣợc. Kim thạch chỉ kêu khi ngƣời ta gõ vào; vạn vật chỉ an định khi đƣợc một bậc chí đức cai
trị. Bậc đó cứ theo tự nhiên, không thèm dùng trí để hiểu sự vật. Theo chân lí bản nguyên thì sáng
suốt nhƣ thần mà đức đƣợc rộng lớn, cứ vô tâm, tuỳ theo vạn vật mà phản ứng.
Hình thể của ta sinh ra là nhờ Đạo; bản tính 691 [6] của ta không có Đức thì không sáng. Giữ đƣợc
hình thể [cho khoẻ mạnh tới già], giữ đƣợc bản tính cho thật sáng, lập đƣợc Đức, hiểu đƣợc Đạo, nhƣ
vậy chẳng phải là bậc chí đức ƣ?
Rộng lớn thay, hốt nhiên hiện ra, hốt nhiên hành đồng 692 [7] mà vạn vật qui phục, nhƣ vậy là bậc
chí đức, [cai trị đƣợc nhân dân].
Bậc chí đức thấy đƣợc trong bóng tối, nghe đƣợc trong yên lặng. Trong chỗ mù mịt, chỉ ngƣời đó
thấy đƣợc ánh sáng, trong sự yên lặng chỉ ngƣời đó thấy đƣợc hoà âm. Đã sâu sắc lại thêm sâu sắc,
huyền diệu lại thêm huyền diệu, nên nuôi đƣợc vạn vật, phát đƣợc tinh hoa.
Tiếp ứng với vạn vật thì hƣ tâm mà cung cấp đƣợc nhu cầu cho chúng. Thuận thời mà thích ứng với
mọi trƣờng hợp: lớn nhỏ, ngắn dài, gần xa”. 693 [8]
4
Vua Hoàng Đế đi chơi ở phía bắc Xích Thuỷ (dòng sông đỏ), leo lên núi Côn Lôn, khi định quay về
