Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
phƣơng nam thì thấy mất viên ngọc đen (tƣợng trƣng đạo huyền vi), sai Trí (tƣợng trƣng cho trí tuệ)
tìm mà không thấy, lại sai Li Chu (tƣợng trung cho sự tinh mắt) 694 [9] tìm mà cũng không thấy, lại
sai Khiết Cấu (tƣợng trƣng cho sự biện luận) 695 [10] tìm mà cũng không thấy. Sau cùng sai Tƣợng
Võng (tƣợng trƣng cho sự vô tâm) thì thấy. Hoàng Đế bảo: “Tƣợng Võng mà tìm nó đƣợc thì lạ
thật!”.
5
Thầy của vua Nghiêu là Hứa Do, thầy của Hứa Do là Niết Khuyết, thầy của Niết Khuyết là Vƣơng
Nghê, thầy của Vƣơng Nghê là Bị Y 696 [11] .
Vua Nghiêu hỏi Hứa Do:
- Ông Niết Khuyết có thể làm thiên tử đƣợc không? Nếu đƣợc thì tôi nhờ ông Vƣơng Nghê mời ông
ấy lại đây.
Hứa Do đáp:
- Nhƣ vậy sẽ nguy hại cho thiên hạ vì ông Niết Khuyết là ngƣời thông minh tài trí, mẫn tiệp, chỉ tính
hơn ngƣời, lại muốn dùng trí tuệ của ngƣời để phục hồi bản tính tự nhiên, hăng hái diệt lỗi lầm của
ngƣời mà không hiểu đƣợc nguyên nhân những lỗi lầm ấy. Để ông ấy trị thiên hạ thì ông ấy sẽ tin ở
sức ngƣời mà quên thiên nhiên đi. Ông ấy sẽ lấy bản thân ra làm gƣơng, dùng trí tuệ để gấp đạt kết
quả. Ông ấy sẽ bị sự việc sai khiến, bị ngoại vật câu thúc; ông ấy sẽ thích ứng với mọi vật mà muốn
hợp với mọi ngƣời, chịu mọi ảnh hƣởng mà cứ thay đổi hoài. Nhƣ vậy thì sao đáng đƣợc cai trị thiên
hạ? Ông ấy có pháp độ, có căn bản 697 [12] , có thể cai trị một đám dân, nhƣng không thể hƣớng dẫn
những ngƣời cầm quyền 698 [13] . Dùng trí thì gây đƣợc trật tự mà cũng gây nên loạn, cho nên dùng
ông ấy làm bề tôi thì sẽ hoạ, mời ông ấy làm vua thì sẽ tàn mạt.
6
