Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
trong sạch. Ngƣời nào chỉ nghĩ tới cái lợi mà dùng cơ giới là không giữ đƣợc cái tâm nhƣ ông lão ấy.
Ông ấy chỉ theo ý chí của mình, hành động theo lòng mình. Dù đƣợc cả thiên hạ khen vả theo lời
mình, ông ấy cũng thản nhiên; dù bị thiên hạ chê là lời ông ấy không theo đƣợc, ông ấy cũng không
buồn. Khen hay chê cũng không làm ông ấy thay đổi gì cả, nhƣ vậy là toàn đức. Ta chỉ là hạng ngƣời
dễ bị ảnh hƣởng của ngƣời khác nhƣ làn sóng dƣới gió.
Về tới Lỗ, Tử Cống kể lại chuyện ấy với Khổng Tử. Khổng Tử bảo: “Ngƣời đó hiểu lầm đạo thuật
của thời nguyên thuỷ hỗn mang. Ngƣời đó biết một mà không biết hai, biết trị nội tâm mà không biết
trị ngoại vật. Giữ cái tâm sáng suốt, chất phác, vô vi để trở về với tự nhiên, giữ đƣợc bản tính và tinh
thần, ngao du trong cõi thế tục, cái đó có gì cho anh ngạc nhiên? Đạo thuật của thời nguyên thuỷ hỗn
mang, có đáng gì cho thầy trò mình biết?”.
12
Tối-tăm-dày-đặc đi ra biển lớn, gặp Gió-lốc ở bờ biển Đông. Gió-lốc hỏi:
- Anh đi đâu vậy?
Tối-tăm-dày-đặc đáp:
- Ra biển lớn.
- Để làm gì?
- Biển lớn là chỗ nƣớc đổ vào bao nhiêu cũng không đầy, tát đi bao nhiêu cũng không cạn. Tôi muốn
đi chơi cho biết.
Gió-lốc bảo:
- Tuy ông không để mắt gì tới dân chúng, nhƣng tôi cũng xin ông cho nghe cái đạo của thánh nhân.
- Thánh nhân trị dân nhƣ vầy: đặt ra các chức quan theo nhu cầu, giao chức vụ tuỳ theo tài năng của
mỗi ngƣời, hiểu hết sự tình của dân và thuận theo khuynh hƣớng của dân mà làm. Ngƣời trị dân mà
nói và làm đúng theo qui tắc ấy thì dân tự nhiên cảm hoá. Chỉ đƣa ngón tay lên hay liếc mắt mà dân
