Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
cai trị ngƣời đƣợc. Ngƣời nào vội vàng xét tới chức vụ và danh phận, thƣởng và phạt, mới chỉ là biết
khí cụ để cai trị, chứ không biết nguyên tắc cai trị, nhƣ vậy thì phải để cho thiên hạ sai khiến mình
chứ không đáng sai khiến thiên hạ. Đó là hạng biện sĩ 746 [13] chỉ biết đƣợc một thuật nào đó thôi.
Cổ nhân biết rõ lễ pháp, chế độ, chức vụ và danh phận, cách thẩm sát. Đó là những cái ngƣời dƣới
dùng để thờ ngƣời trên, chứ không phải ngƣời trên dùng để nuôi ngƣời dƣới. 747 [14]
5
Xƣa ông Thuấn hỏi vua Nghiêu:
- Bệ hạ dụng tâm ra sao?
Vua Nghiêu đáp:
- Quả nhân không khinh hạng dân không biết kêu ca, không bỏ kẻ bần cùng, chia buồn với những gia
đình có ngƣời chết, chung vui với những gia đình có trẻ con, thƣơng xót đàn bà cô quả. Quả nhân
dụng tâm nhƣ vậy.
- Tốt đẹp rồi đấy, nhƣng chƣa phải là vĩ đại.
- Vậy quả nhân phải làm sao nữa.
Ông Thuấn đáp:
- Ai hoà hợp với đức trời thì tuy hành động mà vẫn ở yên, nhƣ mặt trời mặt trăng chiếu khắp, bốn
mùa vận hành, hết ngày đến đêm, mây tới thì mƣa đổ.
- Chính sách của quả nhân phiền phức, đa sự thật. Nhƣ ông là hoà hợp với đức trời, quả nhân chỉ hợp
với ngƣời thôi.
Ngƣời xƣa cho trời đất là lớn. Vua Hoàng Đế, vua Nghiêu, vua Thuấn đều ca tụng đức của trời đất.
Cho nên ngƣời xƣa cai trị dân có làm gì khác là noi gƣơng trời đất đâu.
