Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Tử Cống nói:
- Nhƣ vậy là có hạng ngƣời lúc thì yên lặng không nhúc nhích nhƣ thần chủ, lúc thì biến hoá nhƣ con
rồng, lúc thì vang nhƣ sấm sét, lúc thì trầm mặc nhƣ vực thẳm, phát động [không sao đoán đƣợc] nhƣ
trời đất chăng? Con có thể lại thăm ông ấy đƣợc không?
Rồi Tử Cống lấy danh nghĩa Khổng Tử tới yết kiến Lão Đam. Lão Đam ngồi trên nhà mà tiếp, hỏi
nho nhỏ:
- Tôi già rồi, em có điều gì chỉ bảo cho tôi?
Tử Cống đáp:
- Tam vƣơng ngũ đế 796 [17] trị dân mỗi ngƣời một cách, nhƣng thanh danh ngang nhau. Nhƣng tại
sao riêng tiên sinh cho những vị ấy không phải là bậc thánh?
- Lại đây em. Tại sao em bảo các ông ấy trị dân mỗi ngƣời một khác?
- Vua Nghiêu nhƣờng ngôi cho ông Thuấn; vua Thuấn truyền ngôi cho ông Vũ. Ông Vũ dùng sức
mạnh 797 [18] ; ông Thành Thang dùng binh [đánh đuổi vua Kiệt]; ông Văn vƣơng theo vua Trụ mà
không dám bội nghịch, ông Võ vƣơng bội nghịch vua Trụ mà không chịu theo 798 [19] . Vì vậy tôi
bảo các ông ấy trị dân mỗi ngƣời một khác.
Lão Đam bảo:
- Lại gần đây, em. Qua giảng cho em nghe về việc trị dân của tam vƣơng, ngũ đế. Hoàng Đế trị thiên
hạ, khiến cho lòng dân thuần nhất. Dân [không yêu riêng ngƣời thân của mình, cho nên] không khóc
khi cha mẹ chết, mà không cho nhƣ vậy là trái đạo. Vua Nghiêu trị thiên hạ, khiến dân yêu riêng
ngƣời thân của mình mà sơ với ngƣời ngoài 799 [20] mà không ai cho nhƣ vậy là trái. Vua Thuấn trị
