Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
- Anh phải nghiêm nhƣ một ông vua, không có ân huệ thiên tƣ, phải tự tại 879 [17] nhƣ thần Xã
trong lúc tế lễ, không ban phúc cho riêng ai; lòng phải rộng rãi nhƣ bốn phƣơng vô cùng, không có
bờ cõi, ôm cả vạn vật, không che chở riêng cho vật nào. Nhƣ vậy là vô tƣ.
Vạn vật đều ngang nhau, có vật nào dài, vật nào ngắn đâu? Đạo không có đầu có cuối. Vật sinh rồi
chết, đừng trông cậy nó thành tựu vì vật có lúc đầy lúc vơi, không có hình thể bất biến. Tuổi không
lùi lại đƣợc, thời gian không thể ngừng lại đƣợc. Có tăng thì có giảm, có đầy có vơi, có chung thì có
thuỷ. Có thể coi đó là xu hƣớng của Đạo, tình lí của vạn vật. Đời vạn vật qua mau nhƣ ngựa chạy,
không có cái động nào mà không biến, không lúc nào là không chuyển. Anh hỏi nên làm gì, không
nên làm gì ƣ? Thì cứ để cho bản thân anh tự nhiên biến hoá.
Hà Bá hỏi:
- Đạo có gì mà quí vậy?
Thần Bắc Hải đáp:
- Ai hiểu Đạo thì tất biết lí 880 [18] , biết đƣợc lí thì rõ phép quyền biến, rõ phép quyền biến thì
không bị ngoại vật làm tổn thƣơng. Bậc chí đức thì vô lửa mà không nóng, xuống nƣớc mà không
chìm, nóng và lạnh không làm cho đau đƣợc, cầm thú không làm hại đƣợc. Không phải bậc chí đức
khinh suất coi thƣờng những cái đó; họ xét rõ an nguy, bình tĩnh trƣớc hoạ và phúc, thận trọng tiến
lui, cho nên không cái gì làm hại đƣợc.
Cho nên bảo: “Trời ở trong, ngƣời ở ngoài 881 [19] , mà Đức ở trời. Biết đƣợc tác dụng của trời, của
ngƣời thì lấy trời làm gốc mà đứng vững ở Đức 882 [20] ; ngƣời nhƣ vậy có thể tiến lui, co duỗi, trở
về cái cốt yếu mà bàn về cái cao nhất của Đạo”.
Hà Bá hỏi:
- Thế nào là trời? Thế nào là ngƣời?
