Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
905 [11] Nguyên văn: nhân kì sở đại nhi đại chi. Có sách dịch là: nhân cái lớn của mỗi vật. [Trong
sách, những lời này dùng để chú giải câu “muốn nhấn vào chỗ lớn” và cả hai câu ở hai đoạn tiếp
theo: “muốn nhấn mạnh vào sự công dụng” và “muốn nhấn mạnh vào chỗ phải của mỗi vật”; nhƣng
đối chiếu với bản Nguyễn Duy Cần và bản chữ Hán trên trang
, thì nguyên
văn ba câu tƣơng ứng lần lƣợt là: nhân kì sở đại nhi đại chi 因 其 所 大 而 大 之 ; nhân kì sở hữu
nhi hữu chi 因其 所 有 而 有 之 ; nhân kỳ sở nhiên nhi nhiên chi 因其 所 然 而 然 之 - Goldfish].
906 [12] Việc này xảy ra vào thời Tề Tuyên vƣơng (coi Chiến Quốc sách – VIII.9 – trang 626 – Lá
Bối – 1972), vậy là xảy ra ở thời Trang tử. Nhƣng ngƣời viết bài này sống sau Trang tử, nên mới sắp
vào việc thời xƣa (tích giả - xƣa kia).
907 [13] Tên là Thắng, cháu nội của Sở Bình vƣơng, dấy binh tranh ngôi, bị Diệp công giết.
908 [14] Hoa lưu: tên một con ngựa tốt trong số tám con ngựa tốt của Chu Mục vƣơng. [Goldfish].
909 [15] Một loài chồn.
910 [16] Nguyên văn: phản diễn. Có sách dịch là “hợp nhất”, tức là tuy hai mà một. Có sách giảng là
quí, tiện tuần hoàn nhau.
911 [17] Nguyên văn: diêu diêu là tƣơi tỉnh.
912 [18] Theo L.K.h., lí đây là trật tự của vũ trụ.
913 [19] Nghĩa là thiên cơ ở trong lòng, hành vi của ngƣời hiện ra ở ngoài.
914 [20] Theo L.K.h., chữ đắc (trong vị hồ đắc) phải sửa là chữ đức.
915 [21] Nguyên văn: vô dĩ cố diệt mệnh. H.C.H. dịch là đừng vì sự cố mà huỷ diệt tính mệnh. Tôi
theo L.K.h.
916 [22] Có thể hiểu nhƣ vầy: con quì (một quái vật tƣợng trƣng có một chân) đi chậm hơn con
huyên (một loài trùng có trăm chân, con rết chẳng?) có trăm chân, con huyên bò chậm hơn con rắn
không có chân, rắn đi nhanh không bằng gió, gió còn thua mắt vì mắt thấy liền, mắt thua tim (tinh
thần) vì tim nghĩ tới đƣợc những cái mà mắt không thấy. Do dó con quì ƣớc ao đƣợc nhƣ con huyên,
