Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Nguyễn Hiến Lê
Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Giới thiệu và chú dịch: Nguyễn Hiến Lê
Chương XIX
HIỂU ĐƢỢC SỰ SỐNG
(Đạt sinh)
1
Ngƣời nào thực hiểu đƣợc sự sống 963 [1] thì không quan tâm tới những cái mà sự sống của mình
không làm gì đƣợc; ngƣời nào thực hiểu đƣợc vận mạng thì không quan tâm tới những cái mà trí tuệ
của mình không làm gì đƣợc. Muốn nuôi thân thể thì trƣớc hết phải có thức ăn thức uống; nhƣng có
ngƣời dƣ thức ăn thức uống mà thân thể vẫn không đƣợc nuôi (vì ngoại vật chƣa đủ để nuôi thân
thể). Muốn sống thì trƣớc hết phải săn sóc thân thể; nhƣng ngƣời có thân thể đƣợc săn sóc kĩ mà vẫn
chết yểu. Khi sự sống xuất hiện thì không ai ngăn trở nó đƣợc; khi nó mất thì không ai níu nó lại
đƣợc. Vậy mà buồn thay, ngƣời đời tin rằng cứ nuôi thân thể là giữ đƣợc sự sống. Nuôi thân thể đã
không đủ giữ đƣợc sự sống thì trên đời này có gì đáng làm nữa? Cái gì không đáng làm mà không
thể không làm đƣợc, cái đó ngƣời ta bảo là không thể tránh đƣợc.
Ai muốn tránh sự di dƣỡng hình thể thì tốt hơn là nên bỏ thế tục đi. Bỏ thế tục thì không còn hệ luỵ
nữa. Không còn hệ luỵ thì giữ đƣợc sự quân bình, yên ổn. Giữ đƣợc sự quân bình, yên ổn thì sống
một đời sống mới và đạt đƣợc mục đích. Tại sao những việc thế tục lại đáng bỏ đi? Tại sao đời sống
lại đáng phóng khí (không quan tâm đến)? Là vì bỏ những việc thế tục đi thì không lao tổn thể xác,
mà phóng khí đời sống thì tinh thần không bị suy tổn 964 [2] . Thể xác không hao tổn, tinh thần
không suy tổn thì hợp nhất đƣợc với trời. Trời đất là cha mẹ của muôn loài. Trời đất (tức ngũ hành,
âm dƣơng) hợp thành hình thể [của muôn loài], tán thì muôn loài trở về nguồn gốc [lúc chƣa sinh].
Ai giữ đƣợc toàn vẹn hình thể và tinh thần thì biết thích ứng với mọi hoàn cảnh thay đổi 965 [3] .
Mỗi ngày một thích ứng hơn lên (?) 966 [4] mà trở về bản nguyên, nhƣ vậy là giúp đƣợc Đạo trời
[tức đạo tự nhiên].
