Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
1203 [14] Nguyên văn: đức chi khâm giả. H.C.H. dịch là: Đạo là sự phô bày của Đức. Nhƣ vậy khó
hiểu quá vì Lão, Trang cho rằng có Đạo rồi mới có Đức, Đức là tác dụng của Đạo, là cái biểu hiện
của Đạo. – Nhƣng bảo “Đạo là cái Đức kính trọng” thì thú thực tôi cũng chẳng hiểu gì cả.
1204 [15] Có lẽ tác giả muốn nói: ngƣời theo Đạo thì vô vi, chỉ bất đắc dĩ mà hành động, dù sự bất
đắc dĩ đó, do hoàn cảnh ở ngoài hay do xúc động trong lòng.
1205 [16] Lời đoạn này sáng sủa mà ý thì tối, không hiểu nổi.
1206 [17] Tác giả xét cổ nhân hoặc hiểu truyện cũ theo ý mình. Y Doãn và Bách Lí Hề đều là ngƣời
hiền thời trƣớc. Y Doãn khéo điều hoà các món gia vị, vua Thành Thang cho rằng tài điều hoà đó là
tài làm tể tƣớng, nên trọng dụng; và Y Doãn giúp vua Thành Thang thắng vua Kiệt mà lập nên nhà
Thƣơng. Bách Lí Hề khi chƣa gặp thời, phải chăn bò ở Nam Hải (Sở), Tần Mục Công biết ông là
ngƣời tài, đem năm bộ da cừu chuộc rồi rƣớc ông về làm thừa tƣớng.
1207 [18] Nguyên văn: phục tập bất quĩ. L.K.h. dịch là: tập lại lần nữa mà không xấu hổ (nghĩa là
vụng về, phải tập đi tập lại?), có lẽ là vì theo một bản khác.
1208 [19] La Căn Trạch lầm. Mạnh tử trong Li Lâu hạ bài 12 cũng bảo “Bậc đại nhân không đánh
mất tấm lòng của mình khi mới sinh ra” (bất thất kì xích tử chi tâm). Nhƣng tác giả Canh Tang Sở
chịu ảnh hƣởng của Lão, chứ không phải của Mạnh.
Nguyễn Hiến Lê
Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Giới thiệu và chú dịch: Nguyễn Hiến Lê
Chương XXIV
TỪ VÔ QUỈ
(Từ Vô Quỉ)
1
