Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Ẩn sĩ nƣớc Nguỵ là Từ Vô Quỉ, do Nữ Thƣơng 1209 [1] giới thiệu, vô yết kiến Nguỵ Vũ Hầu. Nguỵ
Vũ Hầu uỷ lạo:
- Tiên sinh tiều tuỵ quá. Chắc đời sống trong rừng núi cực nhọc lắm, nên mới lại thăm quả nhân đây.
Từ Vô Quỉ đáp:
- Tôi lại uỷ lạo nhà vua, chứ nhà vua can gì uỷ lạo tôi. Nếu lòng nhà vua đầy thị dục, cứ tiếp tục yêu
ghét không dứt thì tính mệnh sẽ bị tổn hại; mà nếu nhà vua bỏ hết thị dục, không yêu không ghét
nữa, thì tai mắt sẽ bị tổn hại. Vì vậy tôi lại uỷ lạo nhà vua đây, chứ nhà vua can gì phải uỷ lạo tôi?
Vũ Hầu chƣng hững, không biết đáp sao. Một lát sau, Từ Vô Quỉ lại nói:
- Tôi xin trình bày với nhà vua những nhận xét của tôi về loài chó. Thứ chó hạ đẳng thì chỉ nghĩ tới
chuyện ăn cho no, không khác gì loài chồn; con nào nhìn mặt trời vào hạng trung đẳng; còn thứ
thƣợng đẳng quên thân thể của chúng đi. Thuật coi tƣớng chó của tôi còn kém thuật coi tƣớng ngựa
nữa. Loài ngựa, con nào mà đƣờng nét hoặc thẳng nhƣ vạch bằng dây mực, hoặc cong nhƣ cái móc,
đƣờng thì vuông nhƣ thƣớc thợ, đƣờng thì tròn nhƣ vẽ bằng cái qui (com-pa), con đó đáng là ngựa
quí trong nƣớc, nhƣng còn kém những con quán tuyệt trong thiên hạ, cực có tài mà bề ngoài nhƣ rầu
rĩ, ngơ ngác nhƣ tự quên chúng. Những con này tài tới nỗi khi phi không lƣu lại một vết hoặc làm
tung một hạt bụi nào cả 1210 [2] , không ai theo đƣợc dấu của chúng.
Vũ Hầu nghe thích quá, cƣời vang.
Khi Từ Vô Quỉ bƣớc ra ngoài, Nữ Thƣơng hỏi:
- Chỉ có Từ Vô Quỉ làm cho nhà vua vui đƣợc nhƣ vậy, nhờ cách nào đó? Muốn làm cho nhà vua
vui, chúng tôi xa thì nói về thi, thƣ, lễ, nhạc, gần 1211 [3] thì nói về kim bản, lục thao 1212 [4] ,
không biết bao ngƣời gắng sức phụng sự mà không làm cho nhà vua hé môi ra đƣợc. Nay tiên sinh
nói với nhà vua những gì mà nhà vua vui nhƣ vậy?
